Ikkinchi Qétimliq Xitay - Héndistan Urushi Qachan Bashlinidu?
Muxbirimiz Yalqun
2009-09-02

8‏ - Ayning béshida xitay - Héndistan otturisida élip bérilghan 13 - Qétimliq chégra söhbiti netijisiz axirlashqandin kéyin, xitay ‏ - Héndistan mutexessisliri 28 yildin béri élp bériliwatqan chégra söhbitining bundin kiyinmu netijilik bolmaydighanliqini perez qilishmaqta.

Söhbet axirliship uzaq ötmey héndistanliq mutexessisler xitayning 2012 ‏ - Yili héndistangha hujum qilidighanliqini perez qilghan bolsa, xitayning herbiylirige qarashliq tor betliri xitay - Héndistan munasiwitige alaqidar mulahize maqalilirige tolup ketken.

Bu mulahize maqalilirida, xitayning bügünki künde tereqqi qilghan derijidin tashqiri chong dölet ikenliki köz - Köz qilinip, xitay hazirqi sharaitta hemme jehetlerdin héndistandin nechche hesse yuqiri turidighanliqi, shunga xitay armiyisi héch ikkilenmestin héndistanning edibini bérip qoyup xitay millitining shan - Shöhritini namayan qilishi kérekliki tewsiye qilinghan.

Héndistan yene 300 yil müstemlike bolushi mumkin
Lung keyfing qelimi astidiki bir maqalide mundaq dep yazidu: héndistangha nispeten amérika, rusiye we xitaydin ibaret 3 chong döletning arisda jan baqmaq unchilik asan emes, qandaq qilish kérek, men héndistanliqlargha bir yol körsitey: héndistanliqlarning yenila xitay bilen ep ötkini yaxshi. Eger héndistan amérika bilen birliship xitaygha qarshi tursa, öz putigha özi palta chapqan bolidu, axirqi hésabta héndistan ziyan tartip tibetning jenubidiki zémin mesilisi bilen dölitining igilik hoquqini yoqitip, yéngibashtin müstemlike döletke aylinidu. Yenila héndistan xitay bilen ep ötkini, zémin mesilisidiki talash - Tartishni chirayliqche hel qilish pozitsiyisini bildürüshi kérek. Mining qarishimche, héndistan ‏ - Xitay arisida chégra toqunushining bolushi éniq. Emma héndistan yenila 62 - Yilidiki yolida mangimen deydiken, undaqta héndistan chong bala ‏ - Qazagha qalidu, belkim kelgüside héndistan dégen döletmu mewjut bolmasliqi mumkin. U qaytidin 300 yil müstemlike döletke aylinidu.

Xitay héndistan bashqurishidiki keshmirge hujum qilip, héndistanni tibetning jenubini birishke qistash kérek
Zéng dajang qelimidiki bir maqlide aptor mundaq dep yazidu: keshmir tarixta xitayning zémini idi. Xitayning keshmirdin zémin dewasi qilish heqqi bar. Pakistan armiyisi bilen birliship héndistan kontrolluqidiki keshmirge hujum qilish, biwaste tibet rayonida ikkinchi qétim héndistan ‏ - Xitay urushi élip bérishtin köp yaxshi. Buningdiki meqset héndistan kontrolluqida turuwatqan xitay zéminini qayturuwélish üchündur. Eger héndistan tibetning jenubidiki 11100 kuadirat kilométirliq zéminni xitayning zémini dep itirap qilip xitaygha qayturup berse, xitay héndistan kontrolluqidiki keshmirdin esker chikindüridu.

Eger bu shertke héndistan qoshulmisa, héndistan kontrolluqidiki 11400 kwadirat kiloméritliq zéminning 2400 kwadirat klométir zémini pakistangha biriwétip, qalghan yérini xitay öz zéminigha qoshuwélip, keshmirdiki ahalilerni shinjanggha köchürwétip, keshmirge pütünley xitaylarni yütkep orunlashturush we buni aldi bilen pakistangha itrap qildurush kérek.

Aptor maqaliside yene mundaq dep yazidu :héndistan bir émpériyalist dölet,uning meqsiti ikkinchi qétimliq héndistan - Xitay urushini peyda qilip tibetni yutuwélishtur. Héndistan izchil türde özining herbiy küchini zor küch bilen tereqqi qildurup xitay chégrasigha dawamliq esker toplawatidu. Hazir héndistan armiyisining zor köpchiliki pakistan chégrisida bolmastin, belki xitay chégrisigha jaylashqandur. Héndistanning hazirqi herbiy teyyarliqliridin qarighanda 2018 - Yilgha barghanda héndistanning xitaygha hojum qilish éhtimalliqi nahayiti zor, shunga xitay mushu 10 yil ichide xitay ‏ - Héndistan chégrisigha jaylashturidighan herbiy qoshunining salmiqini ashurushi lazim. Zörür tépilghanda biz héndistan émpéralizm hakimiytini aghdurup tashlap héndistan xelqini azad qilishimiz kérek. U chaghda héndistan hazirqi bir dölet halitide qélishimu yaki bir qanche on döletke parchilinip kitishimu mumkin, buni héndistandiki xelqler awazgha qoyup özi belgileydu.

Héndistan asasiy qanunida hazir 18 milletning tili héndistan dölet tili qilip belgilengen, héndistan pulining üstidimu mushu 18milletning yéziqi bar. Uning üstige héndistanda her xil din mewjut, iqtisasi tereqqiyatmu tekshi emes, bu xil ehwalda héndistanda biraqla on nechche döletning peyda bolushi tebiiy bir ehwal.

Xitay iqtisadining éshish nispiti 3%din töwen bolghanda xitay urush qozghash haltige ötidu
"Tömürqan" dégen tor bette ilan qilinghan bir maqalide aptor mundaq dep yazidu: hazir xitay xuddi altun kan tépiwélip, uni jan - Jehli bilen qéziwatqan bir namratqa oxshaydu. Bu xil ehwalda bu namratning qolidiki gürjekni tashlap ornigha qoral élishi nahayiti qiyin. Hazirqi xitayning iqtisadi ehwalidin qarighanda, yene 20 yilghiche izchil tereqqi qilish ümidi bardek qilidu. Bundaq bolghanda, xitay dunyada amérikidinmu qudretlik iqtisadi küchke ige bir chong döletke aylinidu. Bu chaghda héndistan bilen bolghan chégra mesilisini hel qilshmu asangha chüshidu. Eger xitay iqtisadi ajizlap üsüsh nispiti 3%din töwenlep ketse, u chaghda yenila tinchliq bilen tereqqi qilish yolini tutushning héchbir ehmiyiti qalmaydu. Urush arqiliq iqtisadi üsüsh yaritish kérek. Bu talash - Tartishtiki chégra mesilisini hel qilshning eng yaxshi charisidur. Bu xitayning qudretlik küch süpitide dunyagha tunulidighan eng yaxshi pürsitidur.

Mawzidung: "bu urush arqiliq 30 yilliq tinchliqqa érishimiz"
"Tümürqan "namliq tor bette ilan qilinghan bu qétimqi "héndistan urushini qandaq élip bérishimiz kérek" dégen maqalide aptor mundaq dep yazidu: 62 - Yilidiki héndistan - Xitay urushida mawzidung "biz bu urush arqiliq 30 yilliq tinchliqqa érishimiz" dégen idi. Hazir bu urush bolghilimu 47 yil boldi. Hazir yüz biriwatqan bezi ishlar uluqlirimiz perez qilighandek boluwatidu, undaqta bu qétimqi héndistan urushini qandaq élip bérishimiz kérek?

Aptor maqaliside héndistan bilen xitayning 62 - Yilidiki dölet küchi bilen hazirqi iqtisad, herbiy we dölet ehwalini sélishturup, bu qétimqi héndistan urushi partlighanda, herbiy jehette qandaq taktika ishlitish kéreklikini we héndistanni bu urushqa qandaq sörep kirish kéreklikini bayan qilidu.


Menbe: http://www.rfa.org/uyghur/xewerler/tepsili_xewer/xitay-hindistan-urushi-09022009193150.html/story_main?encoding=latin