Gérmaniye Bash Ménistiri Angela Mérkil Xanimdin Dunya Uyghur
Qurultiyigha Xet KeldiMuxbirimiz Ekrem
2009-09-29
9 - Ayning 27 - Küni gérmaniyide ötküzülgen omumi saylam bash ministér anjila mérkil xanimning ghelibige ériship, yene bir qétim gérmaniye fédéral jumhuriyitining bash ministiri bolghanliqini ispatlidi.
Anjila mérkil xanim bu qétimqi saylamda ghelibe qazinishtin ilgiri, uning bash ministirlik ishxanisi d u q bash shitabigha jawab mektubi yollighan bolup, 5 - Iyul qanliq qirghinchiliqigha nisbeten gérmaniye hökümitining pozitsiyisi ekis ettürülgen bu xet heqqide qurultay bash katipi dolqun eysa ependi bizge melumat berdi.
5 - Iyul qanliq qirghinchiliqi yüz bergendin kéyin, gherb démokratik elliri ichide xitayning uyghurlar üstidin élip barghan qanliq qirghinchiliqini toxtitishi heqqide tunji qétim ochuq bayanat élan qilghan dölet derijilik rehberning biri del gérmaniye bash ministiri anjila mérkil xanim bolup, u 6 - Iyul küni bergen bayanatida, xitay reisi xujintaw bilen italiyide chaqiriliwatqan g-8 Yighinida bu mesilini sözlishidighanliqini tekitligen idi.
Xujintawning g-8 Yighinigha qatnashmayla kétip qélishi, 5 - Iyul qanliq qirghinchiliqining g-8 Yighinida otturigha qoyulush pursitini yoq qilghan. Gérmaniye rehberliri ichide xitay bilen bolghan munasiwiti eng yirik hésablanghan bash ministir anjila mérkil xanimning namidin d u q gha mektup yollushi, uyghurlar mesilisining gérmaniyide tutqan ornini perez qilishqa yetküdek delil sanilidiken.
Mérkil xanimgha wekaliten ewetilgen bu xette, gérmaniye hökümitining 5 - Iyul qanliq qirghinchiliqigha hélimu köngül bölüwatqanliqini we bigunah tutqunlarning derhal qoyup bérilishi üchün, xitay hökümiti bilen bolghan söhbetliride bu mesilini tekitleydighanliqini hemde gérmaniye hökümitining weqege bolghan meydanini otturigha qoyidighanliqini eskertken.
Xette, mérkil xanimning 5 - Iyul qirghinchiliqida ölgen uyghurlargha teziye bildürüdighanliqimu qeyt qilinghan. Mérkil xanimning ishxanisidin kelgen bu xette yene, xitay hökümitining uyghurlar bilen bolghan toqunushlarni qanliq wasitilerge tayinip emes, belki dialog yoli bilen hel qilishi lazimliqi tilgha élinghan.
Xette yézilishiche, gérmaniye hökümiti 5 - Iyul qirghinchiliqi mesilisini yalghuz gérmaniye döliti süpiti bilen öz aldigha emes, belki yawropa birlikige eza barliq döletlerge qeder kéngeytip, yawrupa birliki ittipaqi namidin xitay bilen bolghan kishilik hoquq dialoglirida otturigha qoyidighanliqini tilgha alghan.
Mezkur xetning axirida, gérmaniye tashqi ishlar ministirlikining mérkil xanimni köpligen melumatlar bilen teminligenliki hemde d u q wekillirining gérmaniye tashqi ishlar ministirliki bilen élip barghan söhbetliridin özlirining xewiri barliqi eslitilgen.
Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglaysiler.
