Muxbirimiz Gülchéhre
2009-12-02
Xitay dairiliri 5 - Iyul weqesidin kéyin uyghur élining muqimliqini bahane qilghan saqchi hem bixeterlikke mesul kadir qobul qilish, yötkep ishlitishni jiddiyleshtürgen idi. Ashkarilinishiche, xitay merkizi hökümitining mexsus yolyoruqigha asasen, dairiler yene jemiyettin 1500 neper alahide saqchi xadim qobul qilmaqchi bolup, tizimlash ishliri 1 - Dékabir bashlanghan.
AFP Photo
Süret, 4 - Awghust küni, xitay hökümiti ürümchide yéngidin achqan 3 saqchi tarmaq édarisigha yéngidin ishqa élinghan 500 uyghur saqchisining yéki ish örnigha ishqa chüshken körünüshliridin biri bolup, bu xitay hökümitining ürümchidiki yaqa yurtlardin kelgen nopuslarni tizginlesh üchün qolliniwatqan tedbirlirining biri iken.
Yéngi qobul qilinidighan bu saqchilar mexsus uyghur élining muqimliqini saqlash wezipisi üchün jaylargha teqsim qilinidiken. Xitay hökümitining uyghur élide élip bériwatqan bu xil saqchi hem bixeterlik xadimlirini köpeytish hem yötkesh istratégiyisining qandaq yosunda élip bériliwatqanliqi heqqide teyyarlighan melumatimiz diqqtinglarda bolghay.
Shinxua torining xewiridin ashkarilinishiche, uyghur élidiki xitay jamaet xewpsizlikining 2009 - Yilliq jemiyettin saqchi xadim qobul qilishqa tizimlitish ishliri, 1 - Dékabir resmiy bashlanghan. Tizimlash 5 - Dikabirghiche dawamlishidighan bolup, dairiler kéler yili 25 - Yanwarghiche jemiy 1500 alahide saqchi xadimni qobul qilip bolushni pilanlighan.
Jemiyettin qobul qilinidighan bu saqchi xadimlar uyghur élidiki saqchi mektepliride alahide terbiyilengendin kéyin, uyghur élining her qaysi jaylirida muqimliqni qoghdash wezipisige qoyulup bir tutash bashqurulidiken. Bu qétim uyghur élige keng kölemlik saqchi qobul qilish xitay merkizi hökümitining qarari boyiche élip bérilmaqta iken. 5 - Iyul weqesi yüz bergendin buyan xitay dairiliri jemiyettin muqimliq qoghdash xadimliri, saqchi we kadirlarni qobul qilish ishlirini toxtatmay dawam qilmaqta.
Xitay merkizi hökümitining buyruqi bilen 5 - Iyuldin bashlap öktebirgiche ürümchini tinjitish üchün kirgüzgen, qoralliq xitay saqchi hem eskerlirining sani 130 mingdin ashqan.
Xitayning her qaysi ölke we sheherliridin yene 5000 neper alahide saqchi xadim ürümchige muqimliq wezipisi üchün yötkelgen. Buning ichide xitaydiki "qara yilpiz" atalghan térrorluqqa qarshi dangliq qoralliq alahide etret qismining 400 neper alahide saqchisimu béyjingdin jiddiy halda ürümchige yötkep kélingen.
Mexsus bixeterlik hem saqchi dairiliridin bashqa, uyghur élining her qaysi derijilik memuriy orunliridinmu 500 neper kishi siyasiy muqimliq xizmiti wezipisi öteshke teyinlinip besh guruppigha bölünüp uyghur élining asasiy qatlamlirigha chüshürülgen. Bu xadimlarni wezipige bölgende jenuptin kelgenlerni shimaldiki asasiy qatlamlargha, shimaldin qobul qilinghanlarni jenubi asasiy qatlamlargha bölüp orunlashturghan.
Xitay xewer torlirida bérilgen xewerlerdin ashkarilinishiche, 5 - Iyul weqesige ulinip yüz bergen yingne weqesidin kéyin,ürümchide xitay köchmenlerning keng kölemlik naraziliq namayishi netijiside, xitay hökümiti ürümchi shehirining partkom sikrétari li ji we yene jamaet xewpsizlik nazaritining mesulinimu wezipisidin qaldurghan idi.
Bu wezipilerge jenubiy uyghur élide muqimliqqa mesul bolup uzun yil ishligenlerni almashturup qoyghan. Ürümchi özidila uyghur aptonom rayonluq partkom dairiliri yene 5730 neper kadir, siyasiy xizmet ishligüchi qilip teyinlinip ikki yüz minggha yéqin aililerge xizmet ishleshke kirgüzgen.
Öktebirning aldida ürümchi dairiliri yene 600 neper az sanliq millet memuriy kadirlarni siyasiy muqimliq, milletler ittipaqliqi qoghdash xadimliri namida tallap terbiyilep, ürümchi sheher ahalilirige bölgünchilikke qarshi siyasiy teshwiqat terbiyisini bashliwetken. Hazirghiche ürümchi dairilirining aililerge kirip terbiye élip bérish üchün teyinligen mushu xildiki az sanliq millet muqimliq saqlash mexsus xadimlirining sani 1500 ge yetken.
Xitay dairilirining 5 - Iyul weqesidin kéyin uyghur élide yenimu jiddiyleshtürgen bu xil muqimliq isitratégiyisi, uyghur paaliyetchilirining közitishi astida bolup, bu heqte dunya uyghur qurultiyining bayanatchisi dilshat rishit bügünki ziyaritimizde, "xitay hökümitining kadirlarni yötkep ishlitish, köpeytip qobul qilishigha oxshash ezeldin dawam qilip kéliwatqan isitratégiyisi, uyghurlargha ishenmeslikini ashkarilaydu shundaqla uyghurlarni öz ichide bir - Birigimu ishenmes qilip ziddiyetke sélishni meqset qilghan" dégendek mulahizilerni otturigha qoydi.
Xitay xelq torining xewiridin ashkarilinishiche, xitay dairilirining 5 - Iyul weqesidin kéyin sintebirge qeder, muqimliq wezipisi üchün asasiy qatlamgha chüshürgen her derijilik kommunist kadirlarning sani 7000 ming neperdin ashqan.
Ötken ayda xitay merkizi komititi uyghur élining muqimliq weziyiti üstidin tekshürüsh élip bérish üchün yene 400 kishilik ömek ewetken idi.
http://www.rfa.org/uyghur/xewerler/tepsili_xewer/xitay-uyghur-elida-yengi-saqchi-almaqchi-12022009183903.html/story_main?encoding=latin
