Biz Afghan Xelqining Xojayini Emes, Peqet Hemkarlashquchisi

Muxbirimiz Shohret Hoshur
2009-12-02

Amérika prézidénti barak obama, tünügün West Point herbiy akadimiyiside muhim nutuq sözlep, özining afghanistan istratégiyisini élan qildi. U amérikining kéler yilning béshidin bashlap, afghanistangha 34 ming esker ewetidighanliqini, 18 aydin kéyin, afghanistandin esker chékindürüshke bashlaydighanliqini élan qildi.

Obama nutqida amérikining afghanistandiki herbiy herikitining bashlinishi sewebliri, nöwettiki ehwali we meqsetliri heqqide tepsiliy toxtaldi.

U aldi bilen, amérikining afghanistandiki urushining 11 ‏- Séntebir weqesidin kéyin, yeni 3000 bigunah insan 19 hujumchining ayropilan hujumida ölgendin kéyin kélip chiqqanliqini eslitip ötti؛ u yene amérikining afghanistandiki herbiy herikitini amérika dölet mejilisining toluq awaz bilen testiqlighanliqini, shimaliy atlantik ehdi teshkilatining hemkarlashqanliqini, b d t bixeterlik kéngishiningmu qollighanliqini eslep ötüsh arqiliq, afghanistangha toluqlima esker ewetishning heqqaniyliqi we qanuniyliqini tekitlidi.

Obama taliban hakimiyiti aghdurulghan, elqaidening gholluq ezaliri yoqitilghan we ezaliri tarqitilghan bolsimu, yéqinqi mezgildin béri bu küchlerning afghanistan-Taliban arisida qayta bash kötürgenlikini, amérikining dölet menpeeti, amérika ittipaqdashlirining bixeterliki we dunyaning ténchliqi üchün, afghanistandiki herbiy heriketni yérim yolda toxtitip qoyushqa bolmaydighanliqini bildürdi.

Obama elqaide küchlirige panahlinidighan jay qoymasliq, taliban küchlirining qayta hakimiyet béshigha kéliwélishigha imkan bermeslik, afghanistan hökümiti we bixeterlik küchlirining afghanistanni idare qilalighudek iqtidargha kéliwélishigha yardem qilish qatarliq 3 nuqtini, nöwette afghanistangha esker toluqlashning éhtiyaji dep körsetti.

Obama nutqida elqaidening ötken yillarda london, amman, bali qatarliq sheherlerde hujum élip barghanliqini, taliban küchlirining afghanistan we pakistan chégrisida yerlik xelqlerge parakendichilik séliwatqanliqini alahide eskertip, afghan xelqini amérikining herbiy herikitini chüshinishke chaqirdi.

Obama afghan xelqighe xitap qilip mundaq deydu: "biz silerning wetininglarni bésiwalmaqchi emesmiz, biz peqet, nöwettiki afghanistan hökümitining küchlinishge yardem qilimiz, öz wetendashlirigha zulum salidighan ötmüshtiki taliban hökümitining qayta bash kötürüshining aldini alimiz؛ biz afghanistandin téz esker chékindürüshke aldiraymiz we afghan xelqi bilen dostluqimizni dawamlashturushni xalaymiz. Amérika afghan xelqining xojayini emes, peqet hemkarlashquchisi."

Obama nutqida amérikining yéqinqi 60 yildin béri, xelqara mesililerni bir terep qilishta aktip rol alghanliqini؛ bu jeryanda nurghun wetendashlirini qurban bergenlikini؛ urush axirlashqan jaylargha, b d t we dunya bankisi qatarliq organlar bilen birlikte asasi qurulush ishlirigha, namratliqtin qutulush ishlirigha yardem bergenlikini, buning bilen birlikte bir qisim xataliqlarnimu ötküzgenlikini tilgha aldi.

Obama bu nuqtida mundaq bir muhim izahat bérip ötti: "biz dunyadiki bashqa küchlük döletlerge oxshash, bashqilarning wetinini bésiwélishqa urunmiduq؛ biz bashqa milletlerning tebiiy bayliqlirigha köz tikmiduq؛ biz bashqilargha diniy we milliti bizge oxshimighanliqi üchün zulum salmiduq؛ biz peqet, kelgüsi ewladlirimizning kélechiki üchün küresh qilduq؛ bashqilarning ewlatlirining erkinlik ichide yashishini, özimizining ewladlirining bext ichide yashiyalishi üchün paydiliq dep qarap kelduq."

Obama yuqiriqi sözlirige menidash halda yene mundaq deydu: "dunyaning neride zulum astida yashawatqan insanlar bolsa, amérika ularning insaniy heqqi we erkinliki üchün sözleshni dawamlashturidu."

http://www.rfa.org/uyghur/xewerler/tepsili_xewer/afghan-obama-urush-12022009183907.html/story_main?encoding=latin


Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglaysiler.