Xitay Dölet Bixeterlik Organliridiki Oghurluqche Anglash
Muxbirimiz Mihriban
2009-12-28


Xitayning dölet bixeterlik ministirliqining bir muawin ministiri, bixeterlik idarisi xadimlirining cheteller bilen biwaste alaqisi bar puqralarning télifon, intérnét alaqilirini anglighan we közetkendin sirt, alahide ehwal astida xitayning yuqiri derijilik emeldarlirining téléfon alaqilirinimu anglaydighanliqini ashkarilighan.


Boshun tor bétining 27 - Dékabirdiki xewiride déyilishiche, xitay dölet bixeterlik ministirliqining emeldari bu gepni, ötken hepte béyjingdiki merkizi partiye mektipide échilghan ölke derijilik emeldarlarni qisqa muddetlik terbiyilesh korsida léksiye sözlesh jeryanida, shangxeydin kelgen muawin ministir derijilik bir emeldarning " dölet bixeterlik idarisi yuqiri derijilik emeldarlarningmu télifon alaqilirini anglamdu?" dégen soaligha jawab bergen chéghida dégen iken.

Xitay dölet bixeterlik ministirliqining muawin ministiri,merkizi hökümetning, ötken esirning 80- Yilliridila bixeterlik idarilirining puqralarning télifon alaqilirini anglash dairisini bikitip qattiq tüzüm we belgilimiler chiqarghanliqini, dölet bixeterlikige chétilidighan mezmunlar bilen munasiwetlik télifon mezmunlirini anglaydighanliqini, buningda, ölke derijilik emeldarlarning télifon alaqilirini anglash éhtiyaji tughulghanda, choqum merkizi hökümet siyasi-Qanun ministirliqining biwaste testiqidin ötidighanliqini tekitligen.

Bu emeldar kursantlarning, dölet bixeterlik idarisining qandaq ehwal astida puqralarning télifon alaqisini anglaydighanliqi heqqidiki soaligha jawab bérip mundaq dégen: "dölet bixeterlik idarisining puqralarning téléfon alaqilirini anglash dairisi adette dölet mexpiyetlikige yatidighan uchurlar dairiside bolidu, yene birsi merkizi hökümet siyasiy byurusi diqqet qilidighan chong weqeler yüz berginide, edliye-Qanun tarmaqlirining testiqisiz omumyüzlük halda puqralarning téléfon alaqilirini anglaydu. Mesilen, bu yil iyulda yüz bergen ürümchi weqesidin kéyinki, chetellerde uruq-Tughqanliri barlarning téléfon alaqilirini omumiyüzlük anglash mana mushu xil alahide ehwallar dairisige yatidu."

Bu emeldar nöwette dölet bixeterlik idarisi qolliniwatqan omumyüzlük anglashta bezi sezgür söz ‏- Ibarilerge qarita aptomatik halda süzüwélip anglash yolgha qoyulghanliqini bayan qildi. Uning déyishiche, ürümchi weqesidin kéyin, shinjanggha qaritilghan omumyüzlük anglashta ürümchi qatarliq chong sheherlerdiki téléfon tochkilirigha aptomatik anglash qurulmisi ornitiliptu, emma kichik nahiyiler we yézilargha bu xil qurulma téxi ornitilip bolmaptu. Dölet bixeterlik ministirliqining bu emeldari, kursantlarning, bixeterlik idarisining puqralarning téléfon alaqisini anglash dairisining qanchilikliki heqqidiki soaligha jawab bérip, hazir anglash dairisining kéngiyiwatqanliqini, dölet bixeterlik idarisidin bashqa jamaet xewpsizlik idariliriningmu délogha munasiwetlik kishilerning téléfon alaqilirini anglaydighanliqini bildürgen.

U kursantlarning shexsi mexpiyetlikidin ensirep sorighan soallirigha jawab bérip mundaq dégen: "köpchilikning unchiwala endishe qilip kétishining hajiti bolmisa kérek, dölet bixeterlik idarilirining dölet mexpiyetlikige munasiwetlik téléfonlarni anglishi yolluq. Lékin men köpchilikni shuninggha agahlandurimenki, özünglarning yürüsh-Turushunglargha her halda diqqet qilghininglar yaxshi. Döletning bixeterlikige biz mesul, emma özünglarning bixeterlikige qarita her biringlarning könglide éniq bir san bolushi kérek."

U xitayning ölke derijilik emeldarliridin terkip tapqan bu kursantlarni agahlandurup mundaq dégen: "biz téléfon alaqisige qaratqan anglashlirimiz jeryanida, gerche dölet bixeterlikige chétilidighan mezmunlar ipadilengen bezi uchurlargha érishken bolsaqmu, lékin érishken uchurlirimizning zor köpchiliki yenila bir qisim emeldarlirimizning turmushtiki chiriklikige taqilidighan awaz xatiriliridin ibaret bolup qéliwatidu, yeni mal - Mülkini chetellerge yötkesh, téléfonda ashniliri bilen paranglishish dégendek mezmunlar, shundaqla bir qisim yuqiri derijilik emeldarlarning öz ‏- Ara hoquq kürishige dair mezmunlarmu bar. Buning ichide hetta siyasiy byuruning emeldarlirining söhbet xatirilirimu bar. Men shuninggha heyranmenki, bu xil söhbetlerni biz anglimighan halettimu chetel axbarat organlirining anglishi mumkinghu& ejeba, bizning emeldarlirimiz hamaqetlikte shu derijige yetken bolsa - He!"

U dölet bixeterlik idarisining emeldarlarning mexpiyetlikige kapaletlik qilalmaydighanliqini bildürüp mundaq dégen: "adette bu xil mezmundiki awaz xatiriliri buyruq bilen yoq qiliwétilidu. Emma shu nerse seminglarda bolsunki, dölet bixeterlik idariside téléfon anglash xizmitige qoyulghanlarning köpchiliki aliy mektepni emdila tügetken yashlar, gerche bu xadimlar xizmet mezgilide ularning qol téléfon qatarliq her qandaq awaz köchürüsh qurulmisini ish ornigha ekirishi meni qilinghan, ish ornidin ayrilghinida hetta bir parche qegheznimu élip chiqip kétishi cheklengen bolsimu, lékin ularning méngisige ornap ketken mezmunlarni yoq qiliwétish imkaniyiti bizde yoq. Shunga hökümetning yuqiri derijilik emeldari bolush süpitinglar bilen siler özünglar diqqet qilishinglar kérek, chünki silerning her bir ishinglarni kishiler bilip turushi mumkin, gerche bu xadimlar hazirche bizning xizmetchilirimiz bolsimu, emma bundin kéyin ular qandaq jaylarda ishlishi mumkin buni bir néme démek tes."

Bu emeldar sözining axirida yene, xitayda dölet bixeterlik idarisining derijisining tolimu töwen orunda turidighanliqini, shunga adette bu emeldarlarni agahlandurush pursitining yoqluqini bildürgen.

Boshün tor békitining muxbiri bu kursqa qatnashqan ölke derijilik emeldardin ikkiylenni ziyaret qilish jeryanida yuqiriqi uchurlarni igiligen bolup, namda chetellerdin kélidighan bölgünchi küchler hem chetelge axbarat yetküzgüchilerni tutush, dölet bixeterlikini qoghdash meqsitide élip bérilidighan bu xil téléfon anglashta, xitay bixeterlik idarilirining eng köp igiligen uchuri özining yuqiri derijilik emeldarlirining chiriklik we parixorluqi, emeldarlar arisida öz-Ara hoquq talishish kürüshi qatarliqlargha chétilidighan mexpiyetlikler bolghan.

Közetküchilerning qarishiche, xitay hökümitining bu setchiliklerni awam xelqqe jakarlashqa jüret qilalmasliqi, körülgen mesililerni hel qilishning ornigha, bu pakitlarni buyruq bilen yoq qiliwétilishi xitay kommunist hökümitining chirik emeldarlarni öz qanat astigha iliwatqanliqining ipadisi bolup, gerche hökümet emeldarlarning chiriklikige dair pakitlarni yoqitiwatqan bolsimu, lékin bu réal emeliyetni yoshurushqa amalsiz iken.

http://www.rfa.org/uyghur/xewerler/tepsili_xewer/oghurluqche-anglash-12282009222531.html/story_main?encoding=latin


Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglaysiler.