Kambodjadiki 22 Uyghurning Nöwettiki Ehwali
Muxbirimiz Irade

2009-12-15

Kambodjada b d t ning qoghdash salahiyitige érishken 22 neper uyghurning ehwali hazir kishiler köngül bölidighan mesilige aylanmaqta. Melum bolushiche, xitay dairiliri bu uyghurlarni qayturup ekétish üchün kambodjagha bésim ishlitiwatqan bolup, ularning bir hepte burunla bu uyghurlar heqqide kambodjagha diplomatik nota tapshurghanliqi melum.

Süret, 7 - Iyul küni élinghan bu chetel muxbirlirining xewiride, 6 - Iyul küni kech yoldishi tutulup ketken  uyghur ayallar, minglighan bashqa ana, hede-Singil we ayallar bilen bir septe, narside balisi qolida, muxbirlargha yighlap turup dert töküwatqan körünüsh.

Bügün xitay tashqi ishlar ministirlikining bayanatchisi jyang yü bu uyghurlarning jinayet gumandarliri ikenlikini ilgiri sürgen. Uyghur paaliyetchiliri xitayning bu sözini qetiy ret qilip, xitayning uyghur bolghan herqandaq bir kishini jnayetchi dep qaraydighanliqini éytti.

22 Neper uyghur kambodjagha qéchip kélip birleshken döletler teshkilatining kambodjada turushluq musapirlar ishxanisidin panahliq tiligendin kéyin, bu uyghurlarning "panahlanghuchi" salahiyitige ériship 3 - Bir döletke saq - Salamet orunlishishi üchün jiddiy xizmetler ishlenmekte. Emma xitay dairiliri bolsa bu uyghurlarning jinayet gumandarliri ikenlikini ilgiri sürüwatqan bolup, xitay tashqi ishlar ministirliqining bayanatchisi jyang yü bügün birleshken döletler teshkilatini jinayetchilerge panahlinidighan yer bolmasliqqa chaqirdi.

Jyangyüning yuqiriqi sözlirige nisbeten uyghur teshkilatlirimu inkas qayturdi.

Dunya uyghur qurultiyi ichki ishlar bölümining mesuli élshat ependi bizning ziyaritimizni qobul qilip, xitay hökümitining bu 22 neper uyghurni jinayetchi dep eyiblishining tamamen asassiz ikenlikini, buning hergizmu xelqaraning köz qarishi emeslikini éytti.

Roytérs we birleshme agéntliqigha oxshash herqaysi muhim axbarat wastilirining bügünki xewerliridin melum bolushiche, xitay dairiliri bir hepte burunla kambodja hökümitige bu uyghurlar heqqide diplomatik nota bergen bolup, kambodja tashqi ishlar ministirlikining bayanatchisi koy kong xitaydin diplomatik nota kelgenlikini étirap qilghan bolsimu, emma uning ichidiki mezmunidin xewirining yoqliqini bildürgen.

U yene kambodja dairilirining bu uyghurlarni xitaygha qayturush - Qayturmasliqi heqqidiki soalgha jawab bérip, " kambodja hökümitining hazirche bu mesilige éniq bir ipadisi yoq, birleshken döletler teshkilati we kambodja dairiliri birliship, bu 22 neper uyghurning heqiqeten panahlanghuchi salahiyitige toshush - Toshmasliqini éniqlash üchün jiddiy xizmet qilmaqta," dégen.

Kambodja hökümiti 22 neper uyghurning mesilisi ashkarilanghandin kéyin, eger bu uyghurlarning mesilisi ijtimaiy mesile bolsa xitaygha qayturulidighanliqini, eger siyasiy mesile bolsa, buning bashqiche bir terep qilinidighanliqini, eger yene ijtimaiy mesile bolghan teqdirdimu, dölitige qaytsa ölüm jazasi bérilidighan ish bolsa, oxshashla xitaygha qayturulmaydighanliqini bildürgen idi.

Élshat ependim bolsa hazirqi omumiy weziyettin qarighanda bu uyghurlarning mesilisini yaxshi yönilishke qarap tereqqiy qiliwatidu, déyishke bolidighanliqini éytti.

Gerche chetellerde bu uyghurlarning teqdirige bolghan bahalar ijabiy bolsimu, emma xitay dairiliri cheteller bilen bolghan alaqisi pütünley üzüwétilgen uyghur diyarigha perqliq teshwiqatlarni élip barmaqta.

Yéqinda xitayda chiqidighan "yershari waqti" géziti 22 neper uyghurni kambodja dairilirining xitaygha qayturup bérishke maqul bolghanliqi heqqide xewer bergen. Emma, bu xewer xelqaradiki bashqa héchqandaq metbuattin orun almighan hem kambodja dairiliri teripidinmu delillenmigen. Uning üstige birleshken döletler teshkilatining kambodjadiki ishxanisi hazirgha qeder kambodja hökümitidin 22 neper uyghurning bu yerde panahlinishigha qarita héchqandaq naraziliq söz we heriketning bolmighanliqini bildürdi.

Yene bizge kelgen bashqa xewerlerdin "ürümchi kechlik géziti"ning kambodjagha qéchip kélip panahlanghan uyghurlar heqqide bergen xewiride "kambodjada bir qisim uyghurlar qolgha chüshti" dégen ibarini qollanghanliqi melum.

Élshat ependi bularning hemmisining weten ichide bashqa xewer menbesi bolmighan uyghurlarni yalghan xewerler arqiliq aldap, uyghurlarning chet memliketlerge qéchish yolini tosush üchün xitay hökümitining oynawatqan oyuni ikenlikini éytti.

http://www.rfa.org/uyghur/xewerler/tepsili_xewer/kambodzhadiki-22-uyghur-12152009185513.html/story_main?encoding=latin

Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglaysiler.