Muxbirimiz Mihriban
2009-12-15
Yeken nahiyisidiki memet tursun tashning 2006 - Yili, yeken gülbagh saqchixanisida soraq jeryanida urup öltüriwétilgenliki sewebidin, uning ayali dilber toxti we qéyin atisi toxti hoshurning nahiyilik saqchixana üstidin béyjingghiche erz qilghanliqi hem bu jeryanda teqip astigha élinghanliqi heqqidiki xewer radiomiz uyghur bölümi teripidin, 2009 - 5 - We 6 - Ay mezgilliride tarqitilghandin kéyin jemiyette türlük inkaslar peyda bolghanliqi melum.
Süretni özini ashkarilashni xalimighan birsi RFA ge ewetken.
Yeken nahiyisidiki dilber toxti xanimning, yeken saqchixanida tayaq zerbisidin ölgen éri memet tursun tashning ölümidin burunqi balisi bilen chüshken süriti.
"5 - Iyul ürümchi weqesi" din kéyin, xitay hökümitining téléfon alaqisini üzüwétish seweblik, bu délo heqqide dawamliq melumat bérish imkaniyiti bolmighan idi. Tünügün tasadipiy pursette biz memet tursun tashning anisi semerxan obul bilen téléfonda körüshüsh imkaniyitige ige bolduq.
Oghlining waqitsiz ölümidin kéyin, éghir rohi azab tüpeylidin salametlikidin ayrilip köp qétim doxturxanida yétip dawalinishqa mejbur bolghan semerxan obul xanim öz hesritini bayan qilip ötti.
Semerxan obul xanim kélini dilber toxti we qudisi toxti hoshurning memet tursun tashning soraq jeryanida saqchilar teripidin urup öltüriwétilgenliki üstidin, köp qétim erz qilghan bolsimu lékin hökümet we saqchi terepning tehditi hem bésimi seweblik, hazir erz qilishtin waqtinche toxtap turuwatqanliqini, lékin oghlining naheq ölümi üchün özlirining erz qilishtin yanmaydighanliqini bildürdi.
Biz buningdin besh aylar ilgiri, yeni xitay hökümiti xelqara téléfonni étiwétishtin ilgiri dilber toxtining dadisi toxti hoshur ependi bilen téléfonda söhbetlishish pursitige ige bolghan iduq. Shu künki söhbitimizde toxti aka küyoghli memet tursun tashning saqchixanida urup öltüriwétilgenliki weqesi üchün, qizi dilber toxti bilen özining erz qilish jeryanida tartqan xorluqliri we azablirini bayan qilip kélip, özlirining bu délo üstidin erz qilish niyitidin yanmaydighanliqini bildürgen idi.
Toxti hoshur ependi öz bayanida yene özining nöwettiki erz jeryanida yene hökümettin yerlik saqchi orunlirining erz jeryanida özini naheq 15 kün solap qoyghanliqi we saqchilarning urup yarilandurghanliqi üstidinmu yuqiri derijilik organlargha erz qilishqa teyyarlinip qoyghanliqini bildürgen idi.
Memet tursun tash délosi toghruluq biz bu yil 6 - Ay mezgilide, uyghur aptonom rayonidiki munasiwetlik hökümet organliridin, uyghur aptonom rayonluq teptish idarisining bu délodin xewiri bar munasiwetlik xadimi, yeken nahiyilik saqchi idarisining saqchi bashliqi, dilber toxti turushluq mehellidiki ahale mudirliri qatarliqlar bilen élip barghan söhbet xatirisimu bu weqe heqqidiki programmilirimizda bergen iduq.
Eyni chaghda ular birdek memet tursun tashning saqchixanida soraq jeryanida urup öltüriwétilgenliki weqesini étirap qilghan bolsimu, emma memet tursun tashning ayali dilber toxti we oghli üchün 60 ming yüen xelq puli, anisi semerxan obulgha 50 ming yüen xelq puli tölem bérilgenlikini tekitlep, bu déloning ayaghlashqanliqini, emdi erz qilsa aqmaydighanliqini bildürgen idi. Emma, dilber toxtining bildürüshiche, memet tursun tashning urup öltüriwétilishini keltürüp chiqarghan saqchilar qeshqerdiki melum bashliqning tughqini bolghini üchün, ulargha peqet memuriy jehettin agahlandurush charisi körülüp, ular hélimu qanun boyiche jazagha tartilmay, öz xizmet orunlirida ishlimekte idi. Biraq, izchil dawamlishiwatqan téléfon alaqilirigha bolghan qamal qilishlar tüpeylidin biz dilber toxti hemde yerkent nahiyisi we bashqa jaylardiki munasiwetlik dairiler bilen alaqiliship, déloning axirqi hel qilinish netijisi jeryani hemde weqeni keltürüp chiqarghuchilargha chare körülgen yaki körülmigenliki heqqide melumat élishqa muweppeq bolalmiduq.
Uyghur teshkilatliri uyghur élidiki mushundaq türlük heqsizlikler we adaletsizliklerning puqralarning naraziliqlirini téximu kücheytiwétidighanliqini, "5 - Iyul namayishi" ningmu del ene shundaq her xil naraziliqlarning mesuli ikenlikini bildürüshmekte.
http://www.rfa.org/uyghur/xewerler/tepsili_xewer/memet-tursun-tash-12152009185518.html/story_main?encoding=latin
Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglaysiler.
