Bir Wekil Merkezning Shinjang Siyasitige Pikir Bérishke Jüret Qildi

Muxbirimiz Weli
2010-03-09


Adette xitay hökümiti bilen siyasiy köz qarishi oxshimaydighan awaz chiqmaydighan siyasiy kéngesh yighinida, tünügün “shinjang wekilliri” dep atalghan top ichidiki bir tunggan wekildin, xitay hökümitining “shinjang siyasiti”ni eyibleydighan oxshimaydighan siyasiy awaz kötürülüp chiqti

Ikki chong yighinda xitayning “shinjang siyasiti” toghrisida oxshimighan pikir qoyushqa jüret qilghan bir wekil
“Jenubiy xitay seher pochtisi” ning bayan qilishiche, xitayning memliketlik xelq qurultiyining we memliketlik siyasiy kéngeshning yighinida, adette “wekil” dep atalghan kishilerdin xitay hökümiti bilen siyasiy köz qarishi oxshimaydighan awaz chiqmaytti yaki xitay hökümitini keskin teleppuz bilen tenqidlesh körülüp baqmaytti. Emma tünügün memliketlik siyasiy kéngeshning yighinida, bir “wekil" xitay hökümitining shinjangni échish siyasiti" ni shu rayonda köp sanliqni igileydighan yerlik milletlerge menpeet keltürmidi, dep eyibleshke jüret qildi.

"Shinjangni échish siyasiti yerlik milletlerge menpeet keltürmidi"
Mezkur gézitining bayan qilishiche, xitay hökümitining"shinjangni échish siyasiti" uyghur aptonom rayonida köp sanliqni igileydighan yerlik milletlerge menpeet keltürmidi, dep eyibleshke jüret qilghan uyghur aptonom rayonluq méyipler birleshmisining muawin reisi xujizhbin isimlik tunggan wekil yighinda otturigha qoyghan pikride, xitay hökümitini, 5 - Iyul toqunushidin kéyin uyqusi échilip ketken bu uyghur aptonom rayonigha qaratqan siyasitini emdi qaytidin oylinishqa chaqirdi.

“Shinjang qoshqan töhpe, alghan menpeettin köp artuq”
Özini choqum shinjangda nopusning 45.6%Ni teshkil qilidighan uyghur we bashqa musulman xelqler üchün küresh qilishi kérek, dep hésablighan xu ependi pikride aldi bilen "shinjang qoshqan töhpe, u alghan menpeettin köp artuq" dep körsetken.

“Biz emdi shinjangdin élip ketken tebiiy gaz qanchilik? bergen menpeet qanchilik dep soraymiz”
Mezkur gézitining bayan qilishiche, béyjingda échiliwatqan ikki chong yighinda xitay hökümitining “shinjangni échish siyasiti” ni eyibleshke jüret qilghan bu erbab “biz emdi shinjangdin qéziwélip élip ketken kömür, néfit, tebiiy gaz qanchilik? buningdin bu rayondiki yerlik xelqlerge bergen menpeet qanchilik dep soraymiz” dégen.

Uning éytishiche, hökümet qazidighan her 100 kupmétir tebiiy gaz üchün bu rayongha 4 yüen meblegh salsa, élip kétilgen her bir kupmétir tebiiy gazning pulidin 1 yüen 90 sintni béyjing éliwalidu.

"Dölet igilikidiki shirketlerning shinjangdiki bayliq menbelirini échish hoquqi bek chong, emma ular peqet baj tölimeydu"
Xu ependining éytishiche, xitay néfit shirkiti dégendek dölet igilikidiki shirketlerning shinjangdiki bayliq menbelirini échish hoquqi bek chong, emma ular özini bu rayonda tizimgha aldurmighanliqi üchün peqet baj tölimeydu.

Uning qarishiche, bundaq “échish”ni özgertish kérek. Ular bikargha élip kétip qulaq yopurup yürüwermey, yerlik iqtisadiy tereqqiyatqimu töhpe qoshushi kérek.

“Shinjangda néfit qézish bashlanghandin kéyin, bu rayonda yerlik xelqning turmush sewiyisi yuqiri örlimidi”
Béyjingda échiliwatqan ikki chong yighinda xitay hökümitining shinjang siyasitini eyibleshke jüret qilghan tunggan wekilning éytishiche, shinjang dep atalghan bu rayonda néfit qézish bashlanghandin kéyin, hökümet bu rayongha menpeet bermigenliki üchün, bu rayonda yerlik xelqning turmush sewiyisi yuqiri örlimidi.

“Shinjangdiki yerlik 13 millet béyjinggha qanche sadiq bolghanséri, bulargha béyjingdin shunche yaxshiliq kelmidi”
Xitay hökümitining shinjang siyasitini eyibleshke jüret qilghan tunggan wekilning éytishiche, turpan, pichanlarda su menbelirini néfit shirketliri igiliwalghachqa, dangliq qoghun, üzüm, paxta mehsulatliri bilen 80 - Yillardila béyishqa bashlighan bu rayon, tedrijiy halda chöküshke bashlidi. Yerlik xelq hazir bu jaydin köchüp kétishke mejbur boluwatidu.

Shinjangning bayliqi ichkirige élip kétilishke bashlighandin kéyin, xoten, qizilsu qatarliq jenubiy shinjangdiki rayonlar guangdung qatarliq déngiz boyidiki rayonlardin bir esr keynide qalduruldi. Hazir shinjangdiki yerlik 13 millet béyjinggha sadiq bolghanséri, bulargha béyjingdin shunche yaxshiliq kelmeywatidu.

http://www.rfa.org/uyghur/xewerler/tepsili_xewer/xitay-ikki-chong-yighin-03092010222331.html/story_main?encoding=latin
Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglaysiler.