Babur Mexsut Xitaygha Jasusluq Qilish Jinayiti Üchün Bir Yil 4 Ayliq Qamaq Jazasigha Höküm Qilindi
Muxbirimiz Erkin
2010-03-08

Bügün shwétsiyining bir yerlik sot mehkimisi shwétsiye tewelikidiki uyghur muhajir babur mexsut üstidin höküm chiqirip, uning xitaygha jasusluq qilghanliqini muqimlashturdi.

Babur mexsut xitaygha jasusluq qilip, qanunsiz yollar bilen xitaygha axbarat yetküzgenlik sewebi bir yil 4 ayliq qamaq jazasigha höküm qilindi. Dunya uyghur qurultiyi bolsa baburgha bérilgen qamaq jazasining az bolup qalghanliqidin epsuslinidighanliqini bildürdi. Töwende muxbirimiz erkin melumat béridu.

Bu yil 62 yashlardiki shwétsiye puqrasi babur mexsut 2009‏- Yili 6‏- Ayda qolgha élinghan bolup, shwétsiye teptish orgini baburni dunya uyghur qurultiyi we uyghur siyasi paaliyetchilirining shexsiy uchurini qanunsiz toplash, xitayning shwétsiye elchixanisidiki diplomatik xadimlirigha we muxbir siyaqidiki xitay jasuslirigha qanunsiz yetküzüsh bilen eyibligen idi.

Shwétsiyining stokholim shehiridiki bir yerlik sot mehkimisi düshenbe küni babur mexsutning jasusluq jinayiti sadir qilghanliqini muqimlashturup, uning 16 ayliq qamaq jazasigha höküm qilinghanliqini élan qildi. Stokholim yerlik sot mehkimisi hökümnamide baburning "éghir qanunsiz jasusluq paaliyiti bilen shughullanghanliqining" muqimlashturulghanliqini bildürgen.

1948-Yili xitayning lenju shehiride tughulup, ösmürlük mezgilini tyenjinde ötküzgen babur xotenlik bir sodigerning oghli bolup, 1980 ‏- Yillarda xoten shehirining muawin rehberlik wezipisini ötigen. U, 2002‏-Yili shwétsiye puqraliqigha ötken idi. Hökümnamide uning 2008 ‏- Yili 1 ‏- Aydin 2009 ‏- Yili 6 ‏- Aygha qeder xitayni sürgündiki uyghur paaliyetchilirining salametlik, seper ehwali we siyasi paaliyitige dair uchurlar bilen teminligenlikini ilgiri sürgen.

Uning uchur toplash obyékti rabiye qadir, dolqun eysa, abdujélil qaraqash, adil abdulhékim, ataxan abdugheni, dilshat rishit qatarliq uyghur paaliyetchilerni we bezi shiwét paaliyetchilerni nishan qilghanliqini tekitligen. Shwétsiye teptish emeldari tomas lindstrand baburgha 4 yilliq qamaq jazasi bérishni telep qilip, uning üstidin dawa achqan idi. Lindstrand radiomizning ziyaritini qobul qilip," sot mehkimisi babur mexsutning qanunsiz axbarat toplighanliqigha dair yiterlik pakit bar", dep qarighanliqini, mezkur déloni tekshürüsh jeryanida özlirining nurghun qiyinchiliqqa uchrap, axiri tekshürüshni tamamlighanliqini, sod mehkimisi uning qilmishini " éghir jinayet", dep qarap, uninggha höküm élan qilghanliqini bildürdi.

Dunya uyghur qurultiyi babur mexsutning jinayiti muqimlashturulup, höküm élan qilinghanliqini qarshi alidighanliqini, lékin uninggha bérilgen qamaq jazasining az bolup qalghanliqidin epsuslanghanliqini eskertti. Dilshat rishit düshenbe küni radiomizgha élan qilghan mezkur délo heqqidiki bayanatida "baburgha höküm élan qilinishi xitaygha bérilgen bir agahlandurush bolupla qalmay bezi uyghurlargha bérilgen agahlandurushtur" dep körsetti.

Babur mexsut 2009 ‏- Yili 6 ayda qolgha élinishtin burun amérikigha kélip, dunya uyghur qurultiyining washingtonda chaqirilghan 4‏- Nöwetlik qurultiyigha qatnashqan. Bu jeryanda u dunya uyghur qurultiyining rehberlik chembirikidiki bezi zatlar bilen yéqin munasiwet ornitishke tirishqan idi. U, özining jasusluq qilghanliqini ret qilip, shwétsiyidiki xitay elchixanisining diplomatik emeldari bilen qurultayning tapshuruqigha binaen uchrashqanliqini, özining ikki terepni söhbetke orunlashturush wezipisi atquriwatqan "salachi" ikenlikini ilgiri sürgen.

Lékin, shwétsiye sot mehkimisi teptish dairilirining eyibnamisidiki deliller baburning jasusluq jinayiti sadir qilghanliqini küchlük ispatlar bilen teminleydu, dégen xulasige kelgen. Shwét teptish dairilirining eyipnamisidiki deliller ichide baburning xitay elchixanisining diplomati bilen élip barghan téléfon söhbiti, guwahchilarning ispati qatarliqlar bar bolup, sot mehkimisi baburning dunya uyghur qurultiyigha soqunup kirip, xitaygha yetküzgen uchuri "xitayning ichi-Sirtidiki uyghurlargha nahayiti éghir ziyan salghan"bolushi mumkinlikini tekitligen.

Dunya uyghur qurultiyidiki dilshat rishit, baburning körsetken sewebi put tirep turalmighanliqini bildürdi. Shwétsiyidiki xitay elchixanisi mezkur sot hökümitige hazirgha qeder inkas qayturmidi. Xitay hökümiti ilgiri babur bilen munaswiti barliqini inkar qilip, stokholimdiki diplomatik xadimining jasusluq bilen shughullanghanliqini ret qilghan idi.

Lékin shwétsiye sot mehkimisi hökümnamide xitaygha oxshash chong döletlerning shwétsiyidiki puqralirini jasusluqqa sélishi, kelgüside béyjingning bu torni bashqa jasusluq ishlirigha sélish yolini achidighanliqini eskertip, "mezkur jasusluq weqesi kishilik hoquqqa hörmet qilmaydighan bir döletke xizmet qilidighanliqidin ibaret bu pakitni nezerde tutqanda pewquladde éghir jinayettur", dégen.

http://www.rfa.org/uyghur/xewerler/tepsili_xewer/babur-mexsut-03092010005341.html/story_main?encoding=latin


Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglaysiler.