Xelqara Ölchemde Her Qandaq Bir Kishining Gunahkar Yaki Emeslikini Siyasetchiler Belgiliyelmeydu
Muxbirimiz Weli
2009-08-24

Birleshme agéntliqi, fransiye agéntliqi, roytrs agéntliqi, merkizi agéntliqi qatarliq xelqaradiki chong uchur wastilirining bügün béyjingdin xewer qilishiche, xitay hökümiti bügündin bashlap ürümchide 'beshinchi iyul weqesining jinayetchiliri' dep atighan 200 kishini sotlashqa bashlidi.


Xitayning qoralliq qisimliri hazir 'beshinchi iyul weqesining jinayetchiliri' dep atighan 200 kishini sotlashqa bashlighan ürümchi sheherlik ottura sot mehkimisining etrapida wehimiylik tüs peyda qiliwatidu.

Xewerlerde bayan qilishiche, gerche beshinchi iyul küni ürümchide minglighan uyghurning, xitay hökümitidin guangdungning shawguen sheherchiside uyghur ishchilirining qanliq basturulghanliqigha puzitsiye bildürüshini telep qilip ötküzgen tinch namayishning körünüshini pütün dunya éniq körgen bolsimu, emma xitay hökümiti namayish ötküzgen bu uyghurlarni 'urush, chéqish, bulash jinayiti ötküzdi' dep qarilap basturghan idi. Bu qétimqi sotlash yene tamamen xitay hökümitining oxshash siyasi töhmetlirige asasen élip bérilmaqta.

Xewerlerde bayan qilishiche yene, xitay hökümiti mushu ayning béshida 'beshinchi iyul weqesining jinayetchiliri'din 83 kishi qolgha élindi, dep élan qilghan idi. Emma bügün ürümchide resmiy eyiblep sotlashqa bashlighan adem sani 200 din artuq. Xitay hökümitining sotchiliri bu 'jinayetchiler'ni sotlash üchün 3ming 300 parchidin artuq delil ‏ - Ispat (qangha boyalghan kaltek, xish parchiliri) we 2 ming 150 parchidin artuq foto resim, 90 nechche widio filim toplap bolghan.

Hazir her qandaq bir eqli - hushi jayida adem, ürümchide élip bérilidighan bundaq sotning adil bolidighanliqigha ishenmeydu

Washingtondiki krishtayn yang adwokat shirkitining adwokati nuri türkel ependining qarishiche, xitay hökümiti ürümchide élip barmaqchi bolghan sotlashning jeryanliri xelqara ölchemning héchbir yérige uyghun kelmeydu. Xitayda sot mehkimisining sotchilirinimu, aqlighuchilirinimu hemmisini xitay kommunist hökümiti özi belgiligen, ular siyasiydin xali emes, xelqara ölchemde, tutulghan her qandaq bir kishining gunahkar yaki emeslikini we ularning kélichikini siyasetchiler belgiliyelmeydu.

Hazir her qandaq bir eqli - hushi jayida adem, ürümchide élip bérilidighan bundaq sotning adil bolidighanliqigha ishenmeydu.

Xitay hazir heq bilen naheqni astin - üstün qilip, xelqmizge qarita milliy we medeniyet qirghinchiliqi yürgüzüwatidu

Gérmaniyide turuwatqan uyghur yazghuchisi köresh ataxanmu bu heqte mulahize élan qildi. Uning bayan qilishiche, ürümchide hazir uyghurlar achqan dukanlarning 30% i taqilip ketti, ürümchidiki 3 milyongha yéqin nopusning ichidiki aran 270 mingdek uyghurning öylirining 27% idin hazir adem chiqmaywatidu. Bular xitay türmiliride qéyin - qistaqqa éliniwatidu.

Xitay hökümitining teyyarliqidin melum bolushiche, xitay bu qétim 3000 din artuq ademni sotlash üchün 'delil'toplap délo turghuzup bolghan. Gerche xitay hazir özini dunyagha qanun bilen idare qilinidighan dölet dep körsitiwatqan bolsimu, emeliyette xitayda xelqning qanuni hoquqlirini qoghdaydighan héchqandaq kapalet yoq. Xitay bolsa hazir xelqimizge qarita heq bilen naheqni astin - Üstün qilip milliy we medeniyet qirghinchiliqi yürgüzüwatidu.

Uyghur yazghuchisi köresh ataxan birleshken döletler teshkilatining we pütün dunyadiki insanperwer xelqning uyghur mesilisige süküt qilmasliqini telep qildi.

Menbe: http://www.rfa.org/uyghur/xewerler/tepsili_xewer/siyasetchi-sot-hokum-qilidu-08242009203226.html/story_main?encoding=latin