'Uyghurbiz' Tor Békitining Bashqurghuchisi Muhemmet Abdulla Iz - Déreksiz Yoqap Ketken
Muxbirimiz Erkin
2009-08-26
Xitay merkizi xelq radio istansisi uyghur bölümining muxbiri, "uyghurbiz" tor békitining bashqurghuchisi muhemmet abdulla iz - Déreksiz yoqap ketken. Tor sahibi ilham toxti muhemmet abdulla we mezkur tor békitidiki bezi xadimlarning hazirgha qeder iz - Dériki yoqluqini bildürdi.
www.uighurbiz.cn
Béyjingdiki merkizi milletler uniwérsitétining oqutquchisi, musteqil tetqiqatchi ilham toxtining bashqurushidiki " uyghurlar torda " namliq tor bétining bash bet körünüshi.
Uyghur aptonom rayonining reisi nur bekri béyjingdiki "uyghurbiz" tor békitini ashkara eyiblep, 5 - Iyuldiki ürümchi weqesining bir qisim jawabkarliqini mezkur tor békitige artqan idi. Shuningdin kéyin tor sahibi, béyjing merkizi milletler uniwérsitétining proféssori ilham toxti nezerbent astigha élinip, "uyghurbiz" tor békitining memliket ichide tarqitilishi cheklengen.
Xitay hökümiti yéqinda ilham toxtigha qaritilghan nezerbentni bikar qildi. Ilham toxti bolsa "uyghurbiz" tor békitidiki xadimlarning hazirgha qeder iz - Dériki élinalmaywatqanliqini bildürüp, jemiyetni tor xadimlirining aqiwitige köngül bölüshke chaqiriwatidu.
Weqedin xewerdar kishiler bolsa "uyghurbiz"tor békitidiki bezi xadimlarning tutqun qilinghanliqini, yene bezilerning aile nezerbenti astida tutup turuluwatqan bolush ihtimali barliqini bildürmekte. Hazirgha qeder iz - Dériki bolmighan "uyghurbiz" tor békitidiki bashqurghuchilarning biri, xitay merkizi radio istansisi uyghur bölümining muxbiri muhemmetjan abdulla bolup, uning ailisidikiler 7 - Ayning otturlirida uni saqchilar élip ketkendin béri iz - Dérikini alalmighan.
Ilham toxti radiomizning xitay bölümige bergen bu heqtiki melumatida "uning 7 - Ayning 12 - Künidin 14 - Künigiche bolghan ariliqta bashqilar teripidin élip kétilgendin béri qaytip kelmigenliki"ni bildürdi.
Muhemmetjan abdulla béyjing pidagogika uniwérsitétini püttürüp, merkizi radio istansisining uyghur bölümide xizmet qilatti. U yene ilham toxtining sahipxanliqidiki "uyghurbiz" tor békiti bilen "selkin" tor békitining bashqurghuchisi idi. Merkizi radio istansisidiki bir xadim muhemmetjan abdullaning zadi kim teripidin tutup kétilgenliki heqqidiki suallargha jawab bérishtin özini qachurdi, lékin uning yéqinqi mezgillerdin béri xizmetke kelmeywatqanliqini bildürdi.
Bu xadim, " bu ishlarni men bilip ketmeymen, siz ete téléfon qilip baqamsiz? men uni bilimen, uning ismi muhemmetjan abdulla. U hazirghiche kelmidi. Ihtimal pat yéqinda kélip qélishi mumkin. Bu ishlarni men taza bilip ketmeymen" deydu. Merkizi radio istansisidiki bu xadim, muhemmetjanning qachandin béri xizmetke kelmeywatqanliqi heqqidiki sualgha "men buni bilmeymen" dep jawab berdi.
"Uyghurbiz" tor békitining nezerbent astidiki yene bir tor bashqurghuchisi turghun abliz bolup, u aile nezerbentide tutup turuluwatqan bolushi mumkin. U charshenbe küni radiomiz muxbirining bu heqtiki suallirigha jawab bérishni ret qildi. Turghun abliz uyghur aptonom rayoni siyasi meslihet kéngishi terjime bashqarmisining xizmetchisi bolup, u ilgiri "asiya kéndiki" gézitide ishleytti. Dairiler uni bu yil 5 - Ayda bir qétim tekshürüp, uning kompyutérini musadire qilghan.
Ilham toxti radiomizning xitay bölümige bergen melumatida uning bilen bolghan alaqisining 5 - Aydin béri üzülüp qalghanliqini bildürdi. U "shinjang jamaet xewpsizlik nazariti ilgiri uni izdep kelgen. Uni chaqirtip, biz uninggha élip bergen kompyutérni élip ketken. U bir qétim doxturxanining ammiwi téléfonidin manga téléfon qiptiken. Özining ensirewatqanliqini éytqanti. Men ensirime, bizning qanungha xilap ish qilghan yérimiz yoq, dégen idim. Bu 5 - Aylardiki ish bolsa kérek. Shuningdin béri alaqimiz üzülüp qaldi. Kéyinche shinjangdiki bezi dostlirim téléfon qilip, uning bilen uzundin béri didarlashmighanliqini éytqan idi" dep körsetti.
Igilishimizge qarighanda, beziler merkizi radio istansisidiki muhemmetjan abdullaning iz - Déreksiz yoqap kétishi uning shexsi tor munbirige )blog( bashqilarning 5 - Iyulda namayish qilish uqturushini chaplighanliqi bilen munasiwetlik, dep qaraydiken. Ilham toxti bu toghrisida mundaq deydu": u bir tor munbiri achqan idi. Tünügünki xewerde uning tor munbirige beziler namayish qilish toghrisida uqturush chaplighan bolushi mumkin, déyilgen. Uning chaplishi mumkin emes ... U shinjangning ehwalini yaxshi bilmeydu. Uning üstige u ishleydighan organ merkizi radio istansisi. Uning mijezi éghir. U burun méning oqughuchim idi. Uning tor munbirini tizimgha aldurghinigha uzun bolmighan. U kemsöz, éghir bésiq bala idi. Uninggha néme bolghanliqini bilmidim."
Ilham toxti, "uyghurbiz" tor békiti bilen bolghan munasiwiti sewebi "shinjang" dairilirining bésimigha uchrighanlar arisida yene, gheyret niyazning barliqini, uning 3 - Ayda "shinjang iqtisadi" gézitidiki mesul muherrirlik wezipisidin toxtitilip, mejburiy pinsiyige chiqirilghanliqini, lékin uzun ötmey pinsiye pulining toxtitilghanliqini bildürdi.
Gheyret niyaz 7 - Ayning 21 - Küni xongkongdiki "asiya heptilik zhornili" ning ziyaritini qobul qilip, 5 - Iyuldiki ürümchi weqesige dair mesililer üstide pikir bildürgen idi. U, "asiya heptilik zhornili"diki bayanida özining 7 - Ayning 4 - Küni uyghur aptonom rayoni partkomidiki yuqiri derijilik bir rehber bilen körüshüp, 5 - Chisla namayish bolidighanliqini, weqe yüz bérishning aldini élish üchün tedbir élishni telep qilghanliqini, lékin bu rehberning buninggha pisent qilmighanliqini bildürgen idi.
Gheyret niyaz uyghur aptonom rayon partkomidiki bu yuqiri derijilik rehberning kimlikini tilgha almighan bolsimu, weziyettin xewerdar zatlar gheyret niyazning uyghur aptonom rayonining reisi nur bekri bilen sawaqdash ikenlikini, gheyret niyaz 4 - Chisla körüshken yuqiri derijilik rehberning nur bekri bolush éhtimali barliqini bildürmekte.
