Güentanamodiki Bir Qisim Uyghurlar Palaw Ariligha Bérishni Qobul Qildi

Muxbirimiz Shohret Hoshur
2009-08-05

Ténch okyandiki aral döliti palaw, bu yil 6 ‏- Ayning 10 ‏- Küni güentanamodiki 17 neper uyghurni qobul qilidighanliqini élan qilghan idi. Emma güentanamodiki uyghurlar palawgha bérish teklipi üstide oylishiwatqan idi.


Süret, palawning amérika paytexti washingiitonda turushluq bash elchisi xérsiy kyota ependi we palawning menzire körünüshidin örnekler.

Düshenbe küni güentanamodiki uyghurlar bilen amérika tashqi ishlar ministirliqining alaqidar xadimliri arisida bu heqte bir muzakire bolghan. Muzakiride güentanamodiki uyghurlardin bir qismi palawgha bérish teklipini qobul qilghan. Shu küniki muzakirige qatnashqanlardin biri adwokat George Clarke bolup, u birleshme axbarat agéntliqigha, 13 neper uyghurning az dégende 4 nepiri, köp bolghanda hemmisining palawgha yerlishidighanliqini bildürgen.

George Clarke Güentanamodiki uyghurlardin dawut abduréhim we enwer hesen qatarliq ikki neper uyghur mehbusning adwokati bolup, güentanamodiki uyghurlarning bügünge qeder, uyghurlar köprek olturaqlashqan döletlerge bérishni arzu qilghanliqini we mushu sewebtin palawgha bérishta ikkilengenlikini ashkarilighan.

Yene adwokat George Clarke ning bildürüshiche, uyghur mehbuslardin 4 nepiri pawlawgha bérishqa maqulluq bildürgen؛ qalghanliri téxi oylishish ichide bolup, bularning héchqaysisi palawgha bérish resmiyet qeghezlirige téxi qol qoymighan. Resmiyetke qol qoyulghandin kéyin, bu ehwal amérika dölet mejlisige uqturilidu. Dölet mejiliside bir tosalghu chiqmisa, yötkesh ishi 15 kün ichide tamamlinidu.

Birleshme agéntliqining igilishiche, hazirgha qeder amérika hökümiti nöwettiki yüzlinishtin palawni téxi xewerdar qilmighan. Palaw prézidénti Toribiongning bir xizmetchisining bildürüshiche, palaw hökümiti amérikidin bu heqte uqturush kütmekte. Amérikining palawdiki alahide xizmetchisi Mark Bezner nöwette amérika terepning uyghurlarning palawda turush shert - Sharaitliri heqqide konkrét matériyal hazirlawatqanliqini bildürgen. Amérikidiki yene bir alaqidar hökümet xadimi güentanamodiki uyghurlarni pawlawgha orunlashturush ishining asasen muqimlashqanliqini, eger ushtumtut bir özgirish bolmisa, bu uyghurlarning pat arida palawgha yerlishidighanliqini bildürgen.

Xewerlerde bayan qilinishiche 21 ming nopusluq palawda, 400 etrapida musulman bolup, bular asasliqi béngalliq ishchilardur. Palaw, güentanamodiki uyghurlarni qobul qilish telipi eng küchlük we qizghin boluwatqan dölet bolup, 6 ‏ - Ayning 10 - Küni qobul qilish qararini élan qilghandin kéyin, palawdin bir wekiller ömiki uyghurlar bilen körüshüsh üchün güentanamogha yétip barghan. Güentanamodiki uyghurlardin 8 nepiri palaw wekilliri bilen körüshüshke qétilghan؛ bulardin peqet bir nepiri pawlawgha bérishqa qiziqqanliqini bildürgen. Bu melumatlarni xewer qilghan yéngi zéllandiye radiosi palawdin kelgen wekiller ömiki arisida palaw prézidénti Jhonson Toribiong ningmu barliqini eskertken.

Ötken ayda xelqara metbuatlarda amérikining palawgha orunlishidighan uyghurlar üchün kishi béshigha 12 milyon dollardin pul ajratqanliqi heqqide söz tarqalghan, buninggha qarita palawning b d t elchisi izahat bérip, amérikining, pawlawgha baridighan her bir uyghur üchün 90 ming dollar pul ayrighanliqini, bu pulning peqet bu uyghurlarning palawgha yötkilish we orunlishish xirajiti ikenlikini, palawning uyghurlargha sahip chiqishining, amérikigha dostaniliqni yetkuzüsh, uyghurlargha bolsa insaniy yardem qilish ikenlikini bildürgen idi.

Palaw ténch okyandiki bir aral döliti bolup, u u sherqi jenubiy asiyadiki filippin dölitidin 800 kilométir sherqte, yiraq sherq döliti yaponiyidin 3200 kilométir jenubta orun alghan. Palaw 2 - Dunya urushidin kéyin amérikining bashqurushida bolup kelgen؛ 1994 - Yili musteqilliqqe érishken. Pawlawning iqtisadi asasliqi sayahet, déhqanchiliq we béliqchiliqqa tayinidu, rayondiki iqtisadi gullengen dölet hésablinidu.

Palaw qanuni chetelliklerning resmiy palaw wetendishi bolushigha yol qoymaydu. Buninggha asasen, palawning güentanamodiki uyghurlar üchün ötkünchi bir jay bolidighanliqi texmin qilinmaqta.

Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglaysiler.

M: http://www.rfa.org/uyghur/xewerler/tepsili_xewer/guantanamo-uyghurliri-palaw-08052009190627.html/story_main?encoding=latin