Istanbulda 5 - Iyul Ürümchi Qanliq Weqesi Resim We Filim Körgezmisi Échildi
Muxbirimiz Arislan
2009-07-24

2009‏ - Yili 7 - Ayning 22 ‏ - Künidin 25 ‏ - Künigiche sherqi türkistan maarip we hemkarliq jemiyitining uyushturushi bilen istanbul shehirining taksim métro istansisi körgezme zalida we éminönü yéngi jami aldida 5 - Iyuldin buyan ürümchide yüz bergen qanliq weqelerni eyiblesh we xitay saqchi eskerlirining wehshiyane jinayi qilmishlirini qérindash türk xelqige anglitish üchün resim we filim körgezmisi échildi.

Körgezmide 5 ‏- Iyul ürümchide yüz bergen namayish we namayish jeryanida xitaylar teripidin oqqa tutulghan uyghur yashlarning jesetliri we namayishta xitay eskerliri teripidin namayishchilarni uruwatqan, étiwatqan, tutup baghlap kétiwatqan körünüshlirining resim we sinalghusi körsitilmekte. Uningdin bashqa yene körgezmide resimlik we resimsiz shekilde uyghurlarning qisqiche tarixi we hazirqi weziyiti shundaqla 5 ‏- Iyul ürümchi qanliq weqesi heqqide teyyarlanghan ikki xil teshwiqat qeghizi tartilghan bolup igilishimizde üch kün ichide ikki orunda toplam 15 ming parche teshwiqat wariqi tarqitilghan.

Körgezme jeryanida yene ürümchide yüz bergen qirghinchiliq weqege pikir - Qarash we imza toplash paaliyiti élip bérilghan bolup, takismda we éminönü jaylirida échilghan körgezmide jemiy 14 ming kishi xitaygha bolghan naraziliq we ghezep nepritini ipadilep imzaliq pikir - Köz qarashlirini yazghan.

Igilishimizche , toplanghan pütkül imzaliq pikir ‏ - Qarashlar birleshken döletler teshkilati, türkiye jumhuriyiti bash ministirliki , islam qurultiyi teshkilati, yawrupa insan heqliri komitéti, xelqara insan heqlirini qoghdash teshkilatliri, yawrupa insan heqliri sot mehkimisi qatarliq organlargha ewetilidiken.

Bu körgezme üch kün dawamlishidighan bolup, türkler we istanbuldiki chetellikler qiziqip ziyaret qilmaqta. Körgezmide , xitay eskerlirining tankisi aldida hasa tayaq bilen turghan uyghur ayalning resimi hemme kishini jelp qildi. U resimning astigha, türk tilida , yoldishi we oghli xitay saqchiliri teripidin tutup kétilgen uyghur ana ölidighanliqini bilip turup tankining aldigha özini atti dep yézilghan.

Körgezmide eng köp kishiler bes munazire qilghan körünush bolsa, bir qanche xitayning birliship ikki neper uyghurni urup yatquzup birsi tutup berse, bashqiliri béshigha tash uruwatqan körünush bolup, bu körünüshni körgen nurghun türk anilar özlirini tutalmay yighlap kétishti.

Biz bu körgezme heqqide körgezmini uyushturghan sherqiy türkistan maarip we hemkarliq jemiyitining xadimliri we körgezmini ziyaret qiliwatqan shexsler bilen söhbet élip barduq.

Körgezmide teshwiqat wariqi tarqitishqa yardemlishiwatqan bir türk qiz özining köz qarashlirini ipadilep mundaq dédi: "biz eger ürümchide bolghan bolsaq belki bizmu ölgen bolattuq, men u yerdiki qérindashlirimning béshigha kelgenni oylisam bek ökünimen, biz néme ish qilimiz? qandaq qilsaq u yerdiki qérindashlirimizgha yardem qilalaymiz dep öz özemdin soraymen. Men tünügün bu körgezmini körgendin kéyin intayin biaram boldim. Bügün men bu yerge kélip azraqmu bolsa yardem qilghan bolay digen meqsette teshwiqat wariqi tarqitiwatimen."

Metin oghuz simlik bir kishi körgezmini ziyaret qilghandin kéyinki chüshenchilirini ipadilep mundaq dédi: "sherqiy türkistanda milliy qirghinchiliq yüz bériwatidu, dunya buninggha köz yumuwatidu. Türkiye kichikkine xataliq ötküzse sotqa tartqan yawrupa insan heqliri sot mehkimisining sherqiy türkistandiki qirghinchiliqqa süküt qilghanliqidin intayin ghezeplinimen, lenet bolsun pütkül insan heqlirini qoghdighuchi teshkilatlargha. Sherqiy türkistandiki qérindashlirimiz insan ewladi emesmu? bulargha néme üchün süküt qilidu? men sherqiy türkistandiki qérindashlirimning sebirchan bolushigha tilekdashmen. Xudayim buyrisa ular bir küni azadliqqa érishidu."

Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglaysiler.

Menbe: http://www.rfa.org/uyghur/xewerler/tepsili_xewer/istanbulda-korgezme-07242009195057.html/story_main?encoding=latin