Shwétsariye Hökümiti Guentanamodiki Aka - Ukilar Üstide 3 - Yanwar Bilet Tashlaydu
Muxbirimiz Jüme
2010-02-02

2 - Féwral seyshenbe küni etigende, shwétsariyining yura shtatliq hökümiti bayanat élan qilip, güentanamodiki bextiyar mehmut we erkin mehmut qatarliq aka - Uka uyghur mehbuslarni öz shtatigha orunlashturup kételeydighanliqini jakarlidi. 

Mezkur aka - Ukilarning adwokatining éytishiche 3 - Féwral shwétsariye dölet kéngishi bu heqte resimiy qarar alidiken.

Erkin we bextiyarning adwokati gilson xanimning bildürüshiche, yura shtatida tashlanghan bélet, peqet bu balilarni orunlashturushtiki teyyarliq ehwali üstige merkezleshken.

Yura shtati jenwe shehirige yéqin jaylashqan. Bu shtatta ötküzülgen bilet tashlash heqqide toxtalghan gilson xanim mundaq dédi: " yura shtati hazir peqet bu kishilerge turalghu, xizmet tépish we shwétsariye jemiyitige yüzlendürüsh muessesiliri jehetlerdiki hazirliq ehwali heqqide bélet tashlidi. Emma buningdiki eng muhim nuqta ete fédératsiye kéngishide élip bérilidighan bilet tashlashtur ".

Shwétsariye fédératsiyisi prézidéntliq dölet bolsimu, prézidént peqet 7 kishilik fédératsiye kéngishining riyasetchisi süpitide her yili bir qétim saylinidiken. Shwétsariyining dölet ishlirini mezkur 7 kishilik fédératsiye kéngishi bilet tashlap bashquridiken.

Gilson xanimning bildürüshiche, bular 3 - Féwraldiki béletni shwétsariyining dölet menpeetini muhim orungha qoyghan asasta tashlaydiken.

Mezkur aka - Uka mehbuslarning hékayisi tolimu tesirlik bolup, bular 2001 - Yili ayrim - Ayrim halda afghanistan we pakistanda qolgha chüshken we güentanamogha yötkelgen idi.

Shwétsariye edliye ministirliqi güentanamodiki aka - Uka uyghurlarni élishini oylighandin kéyin, shwétsariye edliye ministirliqi xadimliri ötken yili awghustta güentanamogha bérip, bularning salametlik ehwalini tekshürüsh bilen birge barmaq izi we DNA ewrishkiliri alghan.

Shwétsariyining mezkur aka - Ukilarni qobul qilidighanliqi otturigha chiqqandin kéyin, xitay hökümiti shwétsariye dairilirige bésim ishlitip ularni qararidin waz kéchishke qistighan.

Gilson xanim bu heqte toxtilip mundaq dédi: "xitay shwétsariye hökümitige intayin jiddiy xetlerni yollap, bu uyghurlarni alsanglar bolmaydu. Bu bizning ichki ishimiz déyishni toxtatmidi. Shwétsariye hazir xitay bilen erkin soda kélishimi üstide söhbet ötküzmekchi boluwatidu. Yawropadimu shundaq. Shunglashqa shwétsariye soda ministiri bu uyghurlarni qobul qilishqa bekmu qarishi".

Gilson xanimning bildürüshiche yene, shwétsariye musapirlarni orunlashturush jehette chongqur we mol enenige ige dölet bolup, bular özlirining bu jehettiki artuqchiliqidin intayin pexirlinidiken. Bu nuqta, xitayning yuqiriqi bésimlirigha eks tesir körsiteleydiken.

Gilson xanim bu heqtiki sözini dawamlashturup mundaq dédi: "ular yene, meyli xitay, meyli amérikining bésim ishlitishni yaqturup ketmeydu. Shunga bu jehettiki artuqchiliqlar shwétsariyige qarita intayin chong qiziqish qozghimaqta. Ete bek alahide kün bolghusi."

Yura shtati 29 ‏ - Yanwar bu aka - Uka mehbuslarni qobul qilish üstide bir qétim resmiy bélet tashlighan idi. Gilson xanimning bildürüshiche, xelqara kechürüm teshkilatimu güentanamo mehbuslirining ehwaligha yéqidin köngül bolup kéliwatmaqta iken. Gilson xanim mezkur teshkilatining teklipi bilen 19 - Yanwardin 26 ‏ - Yanwarghiche shwétsariyide bolghan we axbarat élan qilish yighinlirigha qatnashqan. Uning bildürüshiche, shwétsariye uyghur jemiyitining bashliqi endelin axbarat élan qilish yighinlirida öz rolini intayin yaxshi jari qildurghan hemde uyghurlarning nöwettiki weziyiti heqqide tepsiliy we ispatliq melumatlarni bergen.

Melum bolushiche, güentanamodiki bu aka - Uka mehbuslarni shwétsariye edliye ministirliqi tallighan bolup, gilson xanim bu nöwetlik shwétsariye ziyaritide bu uyghurlarning mesilisi üchün bir qisim muhim hökümet erbabliri bilen körüshken.

Gilson xanim bu heqte toxtilip mundaq dédi: "edliye ministiri, amérikining shwétsariyide turushluq bash elchisi we yura shtatining bashliqi bilenmu körüshtüm. Yura shtati bashliqi bu uyghurlargha bekmu hésdashliq qilidighanliqini bildürdi".

Yura shtatliq hökümet bügün élan qilghan hökümet bayanatigha qarighanda, aka - Uka mehbuslarning matériyallirini 21 - Yanwar shwétsariye fédératsiyisi kéngesh ezasi éwélyn widmér-Shlumpf yura shtati bashliqi charléz juillardqa tapshurghan we shundin kéyin shtat bu uyghurlarni qobul qilish üstide izdengen.

Bayanatta mundaq déyilgen: " fédératsiyidin alghan uchurlar bu ikki kishini yurada orunlashturush tirishchanliqimizni imkan bilen temin etti. Bular yurada insaniy muamilige uchraydu we hörmet qilinidu".

Güentanamoda esli 22 uyghur qamalghan bolup, bularning 15 nepiri ilgiri - Kéyin bolup bixeter döletlerge orunlashturulghan. Nöwette güentanamoda yene 7 neper uyghur tutup turulmaqta.

Gilson xanimning éytishiche, bularning hemmisi intayin chüshkün bolup, 8 yildin béri éniq jawabsiz tutup turulush ularni rohi jehettin charchatqan iken.

 http://www.rfa.org/uyghur/shiwetsariye-guantanamo-uyghurliri-02022010202117.html/story_main?encoding=latin


Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglaysiler.