Pentagon Stratégiyiside 'Xitay Muhim Tehdit Amili' Dep Körsitildi
Muxbirimiz Irade
2010-02-02

Amérika mudapie ministirliqi pentagon, 4 yilliq stratégiye belgisini élan qildi. Belgide amérika armiyisining bundin kéyin peqetla ikki yerde urush qilish emes, belki köp tereplimilik hujumlargha qarshi özini qoghdishi kérekliki aldinqi orungha qoyuldi.


2009 - Yili 8 - Mart amérika xitay paraxotlirining jenubiy déngizdiki toqunushida, amérika paraxotining aldini tosup, amérika paraxotining jiddi tormuz qilishini kelturup chiqarghan ikki xitay paraxotining herikitidin körünüsh.

Doklatta xitayghimu alahide yer bérilgen bolup, u amérikigha tehdit yaritidighan döletler qataridin orun aldi.

Amérika mudapie ministirliqi pentagon1 - Féwral küni özining 2010 ‏ - Yili élan qilinghan 4 yilliq istratégiye belgisini élan qildi. Mezkur belgide bundin 4 yil burunqi 2006 - Yilliq doklatta déyilginining eksiche, amérikining yalghuz ikki nuqtida urush qilishi emes, belki köp tereplimilik tehditlerge taqabil turush iqtidarini yétildüridighanliqi alahide tekitlendi.

B b s ning xewer qilishiche, bu belgide intérnét hujumliri, yer shari xaraktérlik issip kétish, qoralliq isyanlar tilgha élinghan bolup, amérikining herbiy qurulmisining yuqirida ismi tilgha élinghan tehditler bilen birlikte yene, dunyaning her qandaq bir yéridin kelgüsi tehditlerge taqabil turush iqtidarini yétildürüshke qarap shekillinishi nishan qilinghan.

Belgide "bundin kéyin amérika armiyisining qurulmisi, kölimi we shekillinishide peqet rayon xaraktérlik toqunushlarnila örnek qilish toghra emes", dep tekitlengen bolup, süniy hemrah we intérnét hujumliri, térror teshkilatliri we téximu köp döletlerning yadro qorallirigha ige bolush éhtimali amérikigha kélidighan bolghusi tehditler arisida körsitilgen.

Amérika mudapie ministirliqi élan qilghan 2010 - Yilliq istratégiye pilanida bildürülüshiche, pentagonning eng muhim nishani yenila amérika hazir iraq we afghanistanda élip bériwatqan urushlarda ghelibe qilish we bu döletlerdiki térror teshkilatlirini tar‏ - Mar qilish iken. Shunga bu nishan boyiche her ikkila urushta muhim rol oynawatqan tik ucharlar, uchquchisiz jeng ayropilanliri we alahide heriket etretlirini seplesh üchün meblegh ajritilishi kérekliki otturigha qoyulghan.

B b s ning xewer qilishiche, amérika mudapie ministirliqi dölet mejlisige 2011 - Yilliq mudapie xam choti üchün 700 milyard dollar teklip sunghan bolup, bu ötken yilgha qarighanda 44 milyard dollar yeni 2 pirsent köp iken.

S n n we a b d qatarliq téléwiziye istansiliri bu heqte bergen xewerde, pentagonning 4 yil ichide dunyagha bolghan köz qarishida muhim özgirishler bolghanliqini, shunga bu qétimliq belgide muhim özgirishler otturigha qoyulghanliqini tekitligen.

Amérika mudapie ministirliqi élan qilghan 4 yilliq pilanda xitaygha alahide yer ayrilghan bolup, xitay tehdit peyda qiliwatqan asasiy dölet dep qaralghan. Xitayning hawa mudapie we hujum qilish séstimilirini tereqqiy qildurghanliqi alahide tekitlengen.

Buning bilen birlikte yene, iran we shimaliy koriyiningmu hujum iqtidarini tereqqi qilduruwatqanliqi yézilghan. Belgide yene nawada xitay, shimaliy koriye, iran qatarliq döletlerdin tehdit kelgen teqdirde, buninggha qarshi amérika déngiz we hawa armiyilirining "birliship urush qilish pilanliri" mu maddilar halida yézip chiqilghan iken.

Bügün xitay tashqi ishlar ministirliqining bayanatchisi ma chawshü muxbirning: "doklatta xitay heqqide déyilgenlerge qandaq qaraysiz?" dégen soaligha jawab bérip: "amérika kona muqamni towlap, xitayning özini qoghdash xaraktérlik dölet mudapiesi toghriliq qalaymiqan sözlimekte. Ular hem bizning herbiy ishlirimizni ochuq - Ashkara emes deydu. Bu xitayning ichki ishlirigha arilashqanliq bolup hésablinidu. Biz buningdin narazi. Xitay ezeldin béri tinch tereqqiy qilish yolida méngip, herbiy ishlirida ochuq - Ashkaae bolush üchün küch serp qildi. Biz amérikining xitaygha qarita adil pozitsiye tutushini arzu qilimiz " dégen.

Gerche xitay dairiliri herbiy küchini tereqqi qildurushining "özini qoghdash xaraktérlik" we "tinchliqperwer" ikenlikini ilgiri sürüwatqan bolsimu, xelqara jemiyet buninggha nisbeten gumaniy nezerde bolmaqta. Chünki, xitay yéqinqi 20 yildin buyan herbiy xam chotini her yili 10 nechche pirsenttin köpeytip keldi. Xitayning bu yilqi ashkara élan qilghan herbiy xam chotining özila 71 milyard dollar bolup, washingtondiki analizchilar bu reqemni xitay herbiy xam chotining peqet ashkarilanghan bir qismidin ibaret, dep qarighan idi.

Uning üstige, xitayning alem boshluqi téxnikisini tiz süret bilen tereqqi qilduruwatqanliqimu kishilerde ejeblinish peyda qiliwatqan bir peytte, xitay hawa armiyisining qomandani shü chilyangning, xitay hawa armiyisi qurulghanliqining 60 yilliqi munasiwiti bilen bultur 11 - Ayda xitay metbuatlirining ziyaritini qobul qilghanda éytqan: "melum menidin éytqanda, alem boshluqini kontrol qilish yer yüzini, déngiz we éléktron dunyasini kontrol qilish démekliktur we alem boshluqi herbiy hazirliqlar musabiqisining yüz bérishi'tarixiy muqerrerlik'" dégen sözi, xelqara metbuatlar we herbiy közetküchilerning diqqitini qozghap, xitayning "ténchliq bilen tereqqi qilish" we "peqetla mudapie xaraktérlik herbiy tereqqiyat" dégen sözlirige qarita küchlük guman peyda qilghan idi.

http://www.rfa.org/uyghur/xewerler/tepsili_xewer/xitay-amerikigha-tehdit-02022010202106.html/story_main?encoding=latin

Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglaysiler.