Qazaqistandiki Uyghur Yashliri Arisida Uyghur Öz Milliy Kimlik Tuyghusi Kücheymekte
Muxbirimiz Ümidwar
2010-02-10

Almuta shehirige jaylashqan qazaqistan milliy pédagogika uniwérsitétining dotsénti, doktor ruslan arziyéwning éytishiche, nöwette qazaqistandiki uyghur yashliri arisida öz ana tilini öginish we milliy kimlikini qedirlesh idiyiliri kücheymekte.

Bu xil qizghinliq ötken yili 5 - Iyulda ürümchide yüz bergen weqedin kéyin téximu kücheygen bolup, mezkur weqe jeryanida ténich namayishqa chiqqan uyghur yashlirining xitay qoralliq küchliri teripidin basturulushi qazaqistanni öz ichige ottura asiya uyghurliri, jümlidin uyghur yashliri arisida qattiq naraziliq keypiyati peyda qilghan shuningdek bu bir qatar ehwallar ularning öz milliy kimlikini qedirlesh hem öz ana tilini öginish qizghinliqining qozghilishida muhim rol oynighan.

Merkiziy asiya jumhuriyetliridin biri qazaqistanda köp sanda uyghurlar yashaydu. Nöwette, qazaqistan resmiy dairiliri bu jumhuriyettiki uyghurlarning sanining 300 minggha yéqin ikenlikini bildürsimu, biraq uyghurlarning özlirining sanliq melumatliri buningdin xélila köp hésablinidu. Uyghurlarning asasliq qisimi amuta shehiri we uning etrapigha jaylashqandin sirt yene taldi qorghan oblastigha tewe chilektin tartip, taki yerketkiche bolghan keng yéza - Qishlaqlar hemde sheherchilerdimu zor sanda uyghur ahalisi yashaydu.

Qazaqistan nöwette, chetellerdiki uyghurlarning eng köp qisimi jaylashqan we öz ana - Tili, medeniyiti, milliy maaripi hem milliy senitini yaxshi saqlighan we tereqqi qildurghan jumhuriyet bolup hésablinidu.

Qazaqistandiki uyghur mutexessislirining közitishiche, hazir bu jumhuriyettiki uyghur yashliri arisida öz ana tili we medeniyitini öginish qizghinliqi qozghalmaqta. Bu heqte almutadiki uyghur tilshunasi , doktor ruslan arziyéw ependining éytishiche, nöwette, uyghur yashlirining intérnettin paydilinishi yuqiri bolup, ular asasliqi chetellerdiki intérnet tor betliri arqiliq uyghurlarning omumiy ehwali heqqide türlük uchurlargha ige bolidiken.

Doktor ruslan arziyéw, uzun yillardin buyan qazaqistan milliy pédagogika uniwérsitétida oqutquchiliq qilmaqta. U qazaqistandiki uyghur ottura mekteplirining til - Edebiyat dersliklirining asasliq tüzgüchiliridin biri shuningdek bir qanche kitabning hemde nechche onlighan ilmiy maqalilarning aptori. Dr. Ruslan arziyéw ependi asasliqi uyghur tilshunasliqi saheside tetqiqat élip barghan bolup, u özining " uyghur tili" namliq ilmiy tetqiqat kitabini neshir qildurghan shuningdek yéqinda yene 11 - Esirde ötken uyghur shairi yusuf xas hajipning " qutatqu bilig" namliq esirining slawyan yéziqidiki nusxisi uning bash tehrirliki we kirish söz yézishi bilen amutida neshir qilinghan .

Ruslan arziyéw ependi 1994 - 1995 - Yillir türkiye ata türk til - Tarix tetqiqat ornining teklipi boyiche enqerede pütün türk dunyasi üchün ortaq türk tili grammatikisini teyyarlashqa qatnashqan.

http://www.rfa.org/uyghur/xewerler/tepsili_xewer/qazaqistan-uyghur-yashliri-02112010012710.html/story_main?encoding=latin


Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglaysiler.