Muxbirimiz Jüme
2010-02-16
Amérika tashqi ishlar ministirliqi "2009 - Yilliq xelqara diniy erkinlik doklati"ning xitaygha qaritilghan qismini uyghurchigha terjime qilip élan qildi. Munasiwetlik shexslerning bildürüshiche, bu dölet mejlisining shu xildiki doklatlarni tunji qétim uyghurchigha terjime qilishi iken.
RFA Photo / Jume
Süret, 26 - Öktebir amérika tashqi ishlar ministirliqi 2009 - Yilliq xelqara diniy erkinlik doklatini élan qilish munasiwiti bilen échilghan muxbirlarni kütüwélish yighinida amérika tashqi ishlar ministiri hilariy klinton xanim sözde.
"Xelqaraliq diniy erkinliki doklati" Amérika tashqi ishlar ministirliqi démokratiye, kishilik hoquq we emgek byurosi teripidin her yili bir qétim teyyarlinip élan qilinidu we amérika tashqi ishlar ministirigha sunulidu.
Amérika tashqi ishlar ministirliqining "2009 - Yilliq xelqara diniy erkinlik doklati" 2009 - Yili 26 - Öktebir tarqitilghan idi.
Bu doklatta, dunyadiki döletlerning diniy erkinlik derijisi bahalinip chiqqandin bashqa, shu xildiki döletlerde mewjut diniy erkinlikning cheklimige uchrash ehwali misallar bilen otturigha qoyulghan.
Doklat dunyadiki qiteler we rayonlar boyiche türge ayrilghan. Doklatning xitaygha qaritilghan qismida, xitaydiki diniy erkinlikining boghulush ehwali, xitayning uyghur élida dingha qarita yürgüzüwatqan her xil basturush siyasetliri körsitilgen we xitaydiki bu xil ehwallarni tügitish heqqide teklip , pikirler otturigha qoyulghan idi.
Radiomiz bu heqte 2009 - Öktebirde bir tepsiliy xewer ishligen iduq. Bu nöwet mezkur doklatning xitaygha qaritilghan qismining uyghurchigha terjime qilinip amérika tashqi ishlar teripidin neshr qilinishi heqqide toxtilimiz.
Mezkur doklatning uyghur tilgha terjime qilinishi heqqide toxtalghan amérika tashqi ishlar ministirliqi démokratiye, kishilik hoquq we emgek byurosi, xelqara diniy erkinlik ishxanisi xadimi aléksandir miklarén ependi, öz byurosining telipi boyiche xelqara diniy erkinlik doklatining, shu doklat qaritilghan her qandaq bir döletning tiligha terjime qilinishi kéreklikini bildürdi.
"Uningdin bashqa, köpinche ehwallarda biz yene bu doklatni shu döletlerde yashaydighan az sanliq milletlerning tilighimu terjime qilimiz. Shu wejidin biz tashqi ishlar ministirliqining terjimanliq mulazimet bölümi bilen birlikte doklatning xitaygha qaritilghan qismini yene uyghurche we tibetchidin ibaret ikki xil az sanliq millet tilida terjime qilduq."
Uning bildürüshiche, bu amérika tashqi ishlar ministirliqi élan qilghan shu xildiki doklatlarning tunji qétim uyghurchigha terjime qilinishi iken. U mundaq dédi: " uyghurchigha shundaq. Menche bu xildiki doklatlar burun tibetchige terjime qilinghan, emma bu tunji qétim uyghurchigha terjime qilinishi."
Mezkur doklatning xitayda uyghur tilini ishlitish herxil derijide cheklimige uchrawatqan mezgilde amérika tashqi ishlar ministirliqi teripidin uyghurchigha terjime qilinishi üstide toxtalghan uyghur yazghuchi küresh ataxan, buning kishini tolimu hayajanlandurudighan hadise ikenlikini ilgiri sürdi.
Amérika tashqi ishlar ministirliqi xadimi aléksandir miklarén ependi bu xildiki doklatni uyghur tiligha terjime qilishning muhimliqi üstide toxtilip mundaq dédi: "biz bu doklattiki uchurlarni amal bar köprek ademlerge yetküzüshni xalaymiz. Elwette buni shu milletning tiligha terjime qilishmu, shu meqsetke yétishtiki muhim wasitilerning biri."
Miklarén ependimning bildürüshiche, bu yil élan qilinidighan kishilik hoquq doklati we diniy erkinlik doklatlirining yene uyghurchigha terjime qilinidighan yaki qilinmaydighanliqi hazirche békitilmigen.
Hazir gérmaniye yashawatqan uyghur yazghuchisi küresh ataxan amérika tashiqi ishlar ministirliqining bu xildiki doklatlarni uyghurchigha terjime qilishini adetke aylandurushini ümid qilidighanliqini bildürdi. U yene xitay hökümitining uyghur tili we medeniyitige qilip kéliwatqan hujumlirining amérika tashqi ishlar ministirliqi élan qilghan doklatta körsitilgenlikini qoshumche qildi.
Amérika tashiqi ishlar ministirliqi uyghur élidiki kishilik hoquq depsendichiliki we diniy erkinlikke qaritilghan cheklimilerge yéqindin diqqet qilip kéliwatqan bolup, özining yilliq doklatlirida bu heqte toxtilip kelmekte idi.
http://www.rfa.org/uyghur/xewerler/tepsili_xewer/tunji-uyghurche-doklat-02162010204843.html/story_main?encoding=latin
Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglaysiler.
