Muxbirimiz Shohret Hoshur
2010-10-11
Xitay jemiyitide yüz bergen herqandaq chong weqe, muhajirettiki uyghurlarning bolupmu uyghur közetküchilerning diqqet merkizide bolup kelmekte. Xitay öktichi zat lyu shawboning nobil tinchliq mukapatigha érishishi, xitay jemiyiti üchün zor weqelerdin biridur.
Süret http://hantengri.blogspot.com We arxip süretliridin kirishtürülgen.
Sürette, Küresh Atahan we Ilshat Ependiler.
Birqanche kündin bériqi muhajirettiki uyghur torliri we ammiwiy sorunliridiki inkaslargha qarighanda, uyghurlarning bu yilliq nobil tinchliq mukapatini diqqet bilen közetkenliki melum bolmaqta. Gérmaniyide yashawatqan küresh ataxan ependi, 2010 - Yilliq nobil tinchliq mukapati del jayigha bérilmidi dep qaraydu.
Kanadada yashawatqan tuyghunjan ependi bolsa, eslide bu mukapatning uyghur milliy rehbiri rabiye xanimgha bérilishini arzu qilghanliqini, emma némila bolsa bolsun, xitaydiki mewjut hakimiyetke qarshi shexske bérilgenliki üchün, mukapat xewiridin memnun bolghanliqini bildürdi.
Küresh ataxanning qarishiche, xitay démokratliri arisida démokratiyini adalet we tinchliq üchün teshebbus qiliwatqanlar bar؛ buning bilen birlikte yene, peqetla xitayning qudret tépishi, hetta téximu ilgiriligen halda kéngeymichilik qilishi üchün démokratiyini ilgiri süriwatqanlar bar. Lyu shawbo mana bu ikkinchi xildiki démokratchilardindur.
Tuyghunjan ependining qarishiche, nobil komitéti mukapatni lyu shawbogha bérishte, yalghuz lyu shawboning layaqitinila közde tutqan emes. Eger layaqitige qarap bérilse, shek - Shübhisiz halda, mukapat rabiye qadir xanimgha bérilgen bolatti, bu yerde nobil komitéti, xitayning démokratiyilishishige tesir körsitishni asasi meqset qilghan bolushi mumkin.
Lyu shawboning nobilgha érishkenlikige tor bette pikir bayan qilghuchilardin biri amérikida yashawatqan ilshat hesenjan ependidur. U xitayche boshün tür bétide élan qilghan maqaliside mundaq deydu: "men uyghurlarning erkinliki we musteqilliqi üchün küresh qiliwatqan bir sherqi türkistanliq we bir uyghur ziyaliysi bolush süpitim bilen, lyu shawboning mukapatqa érishkinidin xush boldum. Chünki men bu mukapat xitayning tézraq démokratiyilishishige, xitay xelqining insaniy hoquqi we izzet hörmiti bilen yashash imkanigha érishishige türtke bolidu dep qaraymen. U bu nuqtidiki sözlirini mundaq dawamlashturidu: chünki özliri qulluqtin qutulmighan bir xelqtin uyghur, tibet, mongghul qatarliq milletlerning heq - Hoquqini chüshinishni telep qilish bihude bir ümidtur."
Ilshat ependimu, lyu shawboning sap bir démokratchi ikenlikige guman bilen qaraydu. Chünki lyu shawbo 2008 - Yilidiki démokratiye xitabnamiside, uyghur we tibet mesilisi üstide yüzekila toxtalghan. Dilshat ependining qarishiche, bashqa milletlerning öz teqdirini özi belgilesh hoquqini ashkara qolliyalmighan bir démokratchini sap démokratchi déyish mumkin emes.
Ilshat ependi bu nuqtida mundaq deydu: "némila bolsa bolsun, lyu shawbogha bérilgen mukapat xitay kompartiyisige bérilgen bir zerbidur, xitay mewjut hakimiyitige bérilgen zerbe kim teripidin we néme sewebtin bolushidin qetiynezer men uni alqishlaymen."
http://www.rfa.org/uyghur/xewerler/tepsili_xewer/lyu-shawbo-nobil-mukapati-10112010214240.html/story_main?encoding=latin
Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglaysiler.
