' Uyghurlar Shéng Shisey Üstidin Dawa Échishi Kérek'
Muxbirimiz Erkin Tarim
2009-01-29

Intérnét téxnologiyisining uchqandek tereqqiy qilishigha egiship, uyghurlar téxi ashikarilanmighan nurghun tarixi pakitlarni tor betliride élan qilishqa bashlidi. Bundaq qilip uyghur tarixidiki ashkarilanmighan bezi mesililerge dunya jamaetchilikining diqqet étibarini tartishqa tirishmaqta.

RFA Photo / Erkin Tarim

Türkiye izmir ege uniwérsitéti türk dunyasi tetqiqat merkizi oqutquchisi prof. Dr. Alimjan inayet ependi munberde.


Türkiye izmir ege uniwérsitéti türk dunyasi tetqiqat merkizi oqutquchisi prof. Dr. Alimjan inayet ependi alimcaninayet.com Mawzuluq tor bétide, özining uzun yillardin béri türkiyide neshir qildurghan eserlirini, maqalilirini, xelqara ilmiy muhakime yighinlirida qilghan sözlirini, téléwiziye we radiolargha bergen bayanatlirini qoyghan.
Prof. Dr. Alimjan inayet: "uyghurlar shéng shisey üstidin dawa échishi kérek, 120 ming biguna uyghur uning qolida öltürülgen."
Prof. Dr. Alimjan inayetning tor béti türk tilida teyyarlanghan bolup, bu tor bétide élan qilinghan uyghurlarning yéqinqi zaman tarixi heqqidiki bezi maqaliliri kishilerning diqqet étibarini qozghimaqta.

U teywen siyasiy uniwérsitétida oqutquchi bolup ishligen mezgilde teywen kütüpxaniliridin tapqan arxiplargha we teywende neshir qilinghan eserlerge tayinip turup, 1933 - 1944 - Yilliri arisida uyghur diyarida höküm sürgen shéng shisey hakimiyiti mezgilide, 120 ming insanning öltürülgenlikini, emma bularning ichidin aran 895 kishining kimlikining éniqlanghanliqini yazghan, hetta öltürülgen bu kishilerning tizimlikinimu élan qilghan.

Prof. Dr. Alimjan inayet ependi bu maqaliside shéng shiseyning eyni zamanda gomindang hökümitining bir kadiri ikenlikini, hoquqidin paydilinip yüzminglarche bigunah insanni öltürgenlikini, yéqini öltürülgen bu uyghurlarning bezilirining hazirmu hayatta ikenlikini ularning xelqara qanun boyiche shéng shisey heqqide dawa achsa bolidighanliqini ilgiri sürgen.

Prof. Dr. Alimjan inayet ependi tor bétidiki "shéng shisey heqqide dawa" mawzuluq maqaliside, yuqirida bayan qilip ötken shéng shisey qilghan bu jinayetlerning teywenlik tarixchi jiyang dajün yazghan "sherqiy türkistanda boran chapqunluq 70 yil" mawzuluq kitabidimu pakitlar bilen yézilghanliqini yazghan.

Prof. Dr. Alimjan inayet ependi tor bétide shéng shisey teripidin öltürülgen uyghurlarning tizimlikinimu élan qilghan.

Yuqiridiki awaz ulinishidin, ixtiyariy muxbirimiz erkin tarimning prof. Dr. Alimjan inayet ependi bilen élip barghan söhbitining tepsilatini anglaysiler.

Menbe:http://www.rfa.org/uyghur/xewerler/tepsili_xewer/shingshisey-qirghinchilighi-uyghur-01302009054140.html?encoding=latin