'Yerlik Xelqlerning Axbarat We Söz Erkinlikini Qoghdash Gérmaniye Déplomatiyisining Muhim Aldinqi Sherti'

Muxbirimiz Irade
2010-01-18

Gérmaniye tashqi ishlar ministiri we muawin bash ministiri goydu wéstérwél xitayda élip barghan tunji resmiy ziyaritide kishilik hoquq mesilisini alahide tekitlidi. U xitay tashqi ishlar ministiri yang jéchi bilen körüshkende qilghan sözide, xitaydiki tibet we bashqa az sanliq milletlerning kishilik hoquqigha hörmet qilishni telep qildi.

Gérmaniye tashqi ishlar ministiri we muawin bash ministiri goydu wéstérwél wezipige olturghandin buyanqi tunji xitay ziyaritini shenbe küni ayaqlashturdi. U, ikki künlük xitay ziyaritide, xitay tashqi ishlar ministiri yang jéchi we xitay bash ministiri wén jyabawlar bilen uchrashti. U uchrishish jeryanida xitayning sezgür mesililirini alahide tilgha alghan bolup, xitaydin özining kishilik hoquq xatirisini yaxshilashni telep qilghan. U sözide yene, xitaydin tibet we bashqa az sanliq milletlerning kishilik hoquqigha hörmet qilishni alahide tekitlep, xitayning intérnét alaqisini cheklesh mesilisinimu otturigha qoyghan.

Bu 5 - Iyul weqesidin béri xitaygha barghan gherb döletliri bashliqlirining qilghan sözliri ichide tunji qétim kishilik hoquqning bir qeder küchlük rewishte tekitlinishi bolup hésablinidighan bolup, dunya uyghur qurultiyining bash katipi dolqun eysa ependi goydu wéstérwélning gérmaniyidiki uyghur mesilisini nahayiti yaxshi bilidighan rehberlerning biri ikenlikini éyitti.

Dolqun eysa ependi eslide goydu wéstérwélning xitaydiki sözide tibet we uyghur dep éniq tilgha élishini ümid qilghanliqini, emma shundaqtimu az sanliq milletlerning kishilik hoquqini tekitlishining yenila teqdirleshke tégishlik ikenlikini körsetti.

Hazir gérmaniyide yashawatqan dunya uyghur qurultiyining qurghuchiliridin biri bolghan enwerjan ependi goydu wéstérwélning az sanliq millet dégenlikidin, uyghurlarni tilgha aldi déyishke bolidighanliqini éytti we uning sözige ijabiy baha berdi.

Xewerlerdin melum bolushiche, gérmaniye tashqi ishlar ministiri we muawin bash ministiri goydu wéstérwél xitayda qilghan sözide nahayiti muhim bir noqtini tekitligen bolup, u gérmaniyining xitay bilen bolghan tijariy munasiwetlirining uning xitayning kishilik hoquq mesilisini nazaret qilishigha tosqunluq qilalmaydighanliqini, halbuki, bu ikkisining bir - Birini toluqlaydighanliqini éytqan. U xitay bash ministiri wén jyabaw bilen élip barghan uchrishishidin kéyin muxbirlargha qilghan sözide, " az sanliq xelqlerning axbarat we söz erkinlikini qoghdash gérmaniye déplomatiyisining muhim aldinqi sherti" dep tekitligen.

Dolqun eysa ependi bu heqte toxtilip, bashqa nurghun gherb döletliri xitay bilen bolghan tijariy menpeetliri yüzidin xitayning kishilik hoquq xatirisi mesilisini tilgha élishtin özini tartidighan mushundaq bir weziyette, gérmaniyining bu herikitining heqiqeten bir jasaret örniki ikenlikini éytti we gérmaniye démokratiyisining perqi üstide toxtaldi.

Enwerjan ependimu dalay lamani héchqandaq bir dölet qobul qilalmighanda gérmaniye bash ministiri anjéla merkelning qobul qilghanliqini, shunga gérmaniye tashqi ishlar ministiri goydu wéstirwélning xitayda qilghan sözlirinimu mana mushuning dawami dep qarashqa bolidighanliqini éytti.

http://www.rfa.org/uyghur/xewerler/tepsili_xewer/girmaniye-xitay-erkinlik-01182010192151.html/story_main?encoding=latin


Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglaysiler.