Gérmaniyede paaliyet élip bériwatqan Sherqiturkistan Birliki Teshkilati 2009-yili 7-ayning 10-küni Gérmaniyening Frankfurt Sheheride we 11-küni Gérmaniyening Kassel sheheride chong tiptiki namayish uyushturup, Xitay dölitining Sherqitürkistanda yürgüziwatqan érqiy we kultural qirghinchiliqigha bolghan naraziliqini ipadilidi.
Xitaylar 2009-yili 6-ayning 26- küni Xitay dölitining Guangdung ölkisi, Shawguen Sheheridiki 30,000 din artuq Xitay lükcheklirining, mejburiy qullar emgikige tutulghan, barliq insaniy erkinlikidin mehrum bolghan 800 din artuq Sherqiturkistanliq Uyghur bala ishchisigha hujum qilishigha yol hazirlap bérip, 50 ge yéqin kishini öltürgen, 100 din artuq kishini éghir yarilandurghanidi.
Bu qétim Xitay hökümiti Guangdungdiki weqe we Ürümchi Qeshqer, Aqsu, Qaramay we Ghuljidiki weqelerge Sherqiturkistanda ilgirki we u weqedin kéyinki ténch shekilde élip bérilghan weqelerge tutup kelgen pozitsiyede bolmay, Xitay lükcheklirining Uyghurlargha qaratqan zorawanliq herkitige süküt ichide yol hazirlap bérip, minglighan ademning ölüshi we qolgha élinishi, éghir yarilinishidin ibaret zor weqening kélip chiqishigha sewep bolup, Sherqiturkistan xelqining jümlidin Uyghur xelqining milliy ghururini qattiq depsende qildi.
Muhim bolghini Guangdungdiki weqe Sherqitürkistandiki 20 milyondin artuq Uyghur we Uyghur nesillik xeliqlerning qattiq ghzipini qozghap, hökümetning u weqeni qanuniy, adil bir terep qilip bérishini telep qildi. Weqe yüz bérip 10 kün ötken bolsimu Hökümet terep xelqimizge qanaetlinerlik bir jawap bermigenni az dep, bu weqe üstide pikir yürgüzgenlerning adalet yulida körsetken her turluk tirishchanliqigha qattiq qolluq bilen inkas qayturup, Internet, Télefon, poshta alaqilerge bolghan nazaretchilik we konturulluqni kücheytiwetkenidi.
Bu seweptin 2009-yili 7-ayning 05-künidin 10-künigiche Sherqitürkistanning oxshimighan chong-kichik sheherliride xelqimiz qozghulup, bu adaletsizlikke qarshi, tinch shekilde namayishlarni teshkilligenidi.Emma Xitay hökümiti dölet térorini ishqa sélip, bir tereptin quralliq qisimlirigha tayansa, yene bir tereptin Uyghur wetinige kélip olturaqliship qalghan Xitay xelqini kaltek chomaq, palta-pichaqlar bilen qurallandurup, Xelqimiz tinch shekilde élip bériwatqan bu herketlerni qanliq basturup, 1000 din artuq kishining ölishi, 1500 din artuq kishining éghir yarilinishi, 2000 din artuq kishining xitayning qanliq türmisige qamilishigha sewep boldi.
Hökümet türmilerdiki siyasiy paaliyetchillirini, özliri yasap jabdup chiqqan, bir meydan saxta oyun arqiliq, atalmish Xitay puqralirining Sherqiturkistan xelqige qarshi paaliyetleride “qolgha élinghan” xitay lükcheklirining türme ichide Uyghurlarni xalighanche urup öltürüsh, yarilandurush ishlirigha yol hazirlap berdi.
Hazir Sherqiturkistandiki awam puqralarning, naraziliq paaliyitige qatnashqan wetenperwer, milletperwer kishillirimizning we türmilerge qamalghan siyasiy mehbuslarning hayati oxshimighan derijide éghir tehditke uchridi.
Sherqiturkistan Birliki Teshkilati bu ikki künlük paaliyet jeryanida Xitay millitining dölet térorini ishqa sélip, Sherqiturkistan xelqi üstidin élip barghan érqiy we kultural qirghinchiliqigha ayit yoqarqi téragidiyelik jinayetlirini erkin dunyagha anglatti.
Teshkilatimiz xitay dölitining bu pashistik herkitige qarshi “Xitaylar dölet térorini toxtatsun!”, “Bizge musteqilliq kérek!”, “Yoqalsun Xitay pashistliri!”, “Uyghurlargha hörriyet!”, “Xitaylarni bu jinayiti üchün Xelqara adalet sotigha tapshurayli!”, “Xitaylar barliq siyasiy mehbuslarni qoyup bersun!”, “Birleshken milletler teshkilati xitay tajawuzchillirining Sherqitürkistanda yürgüzüwatqan étnik we kultural qirghinchiliqlirini turdursun!”, “Xitaylar Sherqiturkistan xelqini öltürüshni toxtat!” dégen mezmunlarda bayanatname, pilakat we teshwiqat matériyalliri teyyarlighandin bashqa Xitaylarning Uyghur xelqini qanliq basturghanliqigha ayit pakitlarni otturgha chiqirip, bu ikki künlük paaliyette özlirining xelqimiz bilen bir burundin nepes élip, bir yaqidin bash chiqiriwatqanliqini emiliyiti arqiliq körsetti.
Namayishqa Frankfurt etrapida yashawatqan Uyghurlardin bashqa köp sanda Frankfurt Sheher ahalisi aktipliq bilen awaz qoshti.Namayish Frankfurt shehering merkiziy wogzali aldida bashlandi.
Her ikki namayishta qollirida Sherqitürkistan xelqining hörriyet simiwoli bolghan Ay-yultuzluq kök bayraq we yoqarqi qanliq qirghinchiliqqa ayit her türlük pilakatlarni tutqan yüzligen kishi, Frankfurtta Frankfurt merkiziy wogzalining aldidin yolgha chiqip, Xitay kosulxanisining aldigha qeder, Kasselda, Kassel Uniwérsititi aldidin yolgha chiqip Kassel sheheridiki Königen meydanigha qeder yürüsh qildi we yürüsh jeryanida xitay pashizimigha qarshi yangraq shuarlarni towlidi.Kasseldiki namayish 2009-yili 07-Ayning11-küni 14:00 de bashlandi we 17:00 ge qeder dawamlishidu. Kasseldiki namayishqa yüzligen kassel sheher ahalisi qizghin ishtirak qildi we uyghur xelqining béshigha kelgen bu éghir külpetke hésidashliq qilidighanliqini bildürdi.
Xitay konsulxanisi aldidiki paaliyet saet 11:00 da bashlinip, 14:00 ge qeder dawamlashti.Namayishchilar Konsulxana aldidiki paaliyetni axirlashturup, sep-sep boyiche tizilip yene Frankfurt merkiziy woghzaligha yürüsh qildi.Yol boyi qizghinliq bilen shuar towlap, teshwiqat matériyallirini tarqitip sheher ahalisining xitay qirghinchiliqigha bolghan diqqitini téximu qozghidi. Wogzalda notuq sözliship, xitay pashizimigha qarshi herketlirini hergiz toxtatmaydighanliqini ipadileshti. Frankfurttiki Nanayish 50-60 qa yéqin Gérman saqchillirining hémayisi we qoghdishi asasida élip bérildi. Gérman xelqi heqqaniyet üchün élip bériliwatqan bu paaliyetni qizghin qarshi aldi we Uyghur xelqige bolghan insaniy hesidashliqi we Xitay rijimige bolghan gheziwini ipadilep, bizge ghelbe we höriyet tilidi.
Sherqiturkistan Birliki Teshkilati Teshwiqat Merkizi
11.07.09 Frankfurt/Kassel
Yene Bir Xewer Türkiye Geziti "Hürriyet"te:
http://www.hurriyetusa.com/haber/haber_detay.asp?id=21898
