2008-yili 6-Ayning 25-küni Gérmaniye, Hollandiye, Bilgiye we Fransiyedin kelgen Sherqiytürkistan Teshkilatliri Dunya Uyghurqurultiyining yétekchilikide, Musteqilliq herkitimizning yol bashchisi, Qurultay reyisi, meniwiy animiz Rabiye Qadir Xanimning biwaste riyasetchilikide Bélgiyening Bashbaliqi Béryusél Sheheride Xitayning Olimpikni bahane qilip, Uyghur xelqini qattiq basturiwatqanliqigha qarshi keng-kölemde nama yish qildi.Namayishqa yene Dunya Uyghur Qurultiyining rehberliridin Esqerjan ependi we Dolqun Isa ependi qatarliqlarmu ishtak qildi.Bu namyishqa Bélgiyedeki Uyghur Jamaeti, Gollandiye Uyghur Jemiyiti, Sherqiytürkistan Birliki Teshkilati we Fransiye Uyghur Jemiyiti qatarliq teshkilatlardin kelgen 300 din artuq kishi qatnashti.
Namayishta Milliy rehbirimiz Rabiye Qadir xanim „Sherqiytürkistan Erkinlik Meshili“ni yandurup turup notuq sözlep, özining u meshlel bilen Sherqiytürkistan xelqini höriyetke érishtüridighanliqini dunyagha jakarlidi. U namayishchilargha „Siler xelqimizning ömüdi, siler xelqimizning sadasi, siler xelqimizning erkinlik soqashchilliri, siler erkin dunyada yashawatisiler, xelqimiz sözley dése tili késiliwatidu, herket qilay dése put-qoli baghliniwatidu, qaray dése közi oyuliwatidu, oltursimu, tursimu eyipliniwatidu, érqiy we siyasiy jehettin horliniwatidu.Buni bilishinglar kérek, erkin dunyadiki, démokrattik döletlerdiki pursetni ching tutup, weten-millet üchün zulum chékiwatqan qérindishinglar qilay désimu qilalmaydighan ishlarni qilishinglar, ularning derdini anglitish wezipisini ada qilishinglar kérek. Wetenni hör, milletni musteqil qilish asmandin chüshüp qalmaydu, uyghur anilliri bergen aq sütni halallishinglar, nomusi depsende qiliniwatqan qérindashliringlargha ige chiqishinglar kérek!Bashqilardin ümid kütüp yétish nomustur, eng éghir yükni eng awal siler üstünglargha élishinglar, xitayning millitimiz üstidin yürgüziwatqan érqiy we kultural qirghinchiliqi heqqidiki jinayi pakitlarni dunyagha anglitishinglar, we uninggha qarshiliq bildürishinglar, milliy azatliq ishlirimiz üchün mürini-mürige tirep küresh qilishinglar kérek!...“ dep xitap qildi.
U yene sözide“Dunyada bizdek zulum astida yashawatqan yene bir xelq yoq, zulumning bundaq kücheygenliki, bizning meghlup boliwatqanliqimizni emes, put-qollirimizdiki koyza-kishenlerning pachaqlinish waqtining yétip kéliwatqanliqini körsütidu. Dunyada nurghun milletler öz dölitide xatirjem we bexitlik yashawatidu.Ular öz tilida sözligini üchün tili késilmeydu, ular öz wetinidiki bayliqlardin paydilanghanliqi üchün sotlanmaydu, ular erkin pikir qilghanliqi üchün türmilerge tashlanmaydu, ular balilirini öz maripi, diniy étiqadi, örpi-adetliride terbiyeligenliki üchün sotlanmaydu, ular insaniy qedri-qimmitini qoghdap yashighanliqi üchün ölümge höküm qilinmaydu, ular öz wetinini qoghdash üchün qoligha qural alsa rehimsizlerche iskenje astigha élinmaydu… biz Uyghur xelqining shanliq tarixida tajawuzchilargha teslim bolghan nomusluq tarix yoq. Ejdatliringlarning ömüdini aqlanglar, özenglarni özenglar söymisenglar, héchkim silerning qedringlarni qilmaydu. Özenglarning qedrige özenglar yetmisenglar taghlar titirep kétidu, zemin chirqirap kétidu. Waqit ötüp kétiwatidu, bilsenglar xelqimizge her bir minut bir esirdek uzaq tuyulup kétiwatidu.Ularning közliri silerdin bir nersilerni kütiwatidu, bir sepke tizilinglar, oxshash bir yölünüshke qarap éqinglar, bir-biringlarning qolini tutup, mustemlikichilerning qan déngizigha gheriq boliwatqan xelqinglarning boshluqqa sozulghan qollirigha qolunglarni uzaltinglar! Yéter, boldi bes, bu zulum axirlishishi kérek, bizning héchqandaq yérimiz küchlük milletlerdin kam emes, ular qilghanni bizmu qilalaymiz, ittipaqlishayli, birlisheyli, shundaq qilishning zamani artuq keldi…“ dep xitap qildi.Namayishchilarning közliridin yash egidi, „Yoqalsun Xitaylar!“ „ Bizge erkinlik kérek!“, „ kishlik hoquq, erkinlik, Démokiratiye bolmighan yerde olimpik ötküzülmisun!“, „Yashisun höriyet, yashisun erkinlik, yashisun azatliq!“ , „ Xitaylar wetinimizdin chiqip ketsun!“ , „Xitaylar siyasiy mehbuslirimizgha iskenje qilishni, ölüm jazasi bérishni, xanim qizlirimizni xorlashni, pilanliq tughut sheklide neslimizni qurutushni, millitimiz üstidin érqiy qirghinchliq qilishni toxtatsun!“ dep jarangliq shuar towlashti.
Namayish Yawropa Birliki Ittipaqi konseyining aldida yighilish ötküzüsh, notuq sözlesh, axbarat orunlirining ziyarétini qobul qilish we ikki teripige Yawropa Birliki Itipaqining binaliri jaylashqan chong kochilarda yürüsh qilish sheklide ötküzüldi. Namayishimizni küzütiwatqan minglighan sheher ahalisi, her-türlük shekillerde milliy herkitimizge bolghan héssidashliqini bildürdi.Kishini alahide tesirlendürgini, bu namayishqa qatnashqan 80, 90 yashliq buway-mumaylar bolup, ular uzaq öre turalaydighan jismaniyetke ige bolmisimu, bashtin-axir namayishchilar sépide turup, Xitay tajawuzchillirining milliy zulumigha bolghan naraziliq we qarshiliq körsütüsh rohini namayan qildi.
Namayishchilarni körgen herqandaq adem ularning söz-heriket, chiray-qiyapet we teshkillinishidin urghup turghan milliy roh, teswirlep bergüsiz hayatiy küch we kelgüsige bolghan ishench qatarliqlarni körüwalalayti. Namayish intayin keskin, janliq, tertiplik élip bérildi.Namayishchilarning qolliridiki Sherqiytürkistan Jumhuriyitining bayraqliri we Xitayche Olimpikqa qarshi hazirlanghan her türlük pilakat, mayka, shar, teshwiqat waraqchilliri qatarliqlar bu paaliyetning heywitini téximu ashurghan bolup, yiraq-yéqindin kelgenlerning rohini intayin janlanduriwetti.Namayishqa Bélgiye döletlik médiye orunliri, Roytérs agentliqi, Xelqara chigirisiz muxbérlar teshkilati, Birleshken Döletler Teshkilati, Yawropa Birliki Ittipaqining axbarat ishxanilliri xadimliri, Bélgiyediki yerlik axbarat orunliri qatnashqandin bashqa Xitaylarning „Épok tayims“ , „Falongong xewerliri“ , „Teywen merkizi axbarat idarisi“… qatarliq agentliqlarning muxbérlirimu qatnashti.Ular Miliy rehbirimiz Rabiye Qadir xanimni we bir qisim namayish ishtrakchillirini ziyaret qilip, Sherqiytürkistan xelqining siyasiy teqdiri heqqide sorighan suwallirigha tepsiliy jawapqa ége boldi.
Meniwiy animiz Rabiye Qadir xanim namayishtin kéyin Bilgiyediki qérindashlirimizgha küchlük qaratmichalliqqa ége qilip notuq sözlep, ularning weten-millet üchün körsütiwatqan tirishchanliqini mueyyenleshtürdi we özining ulardin kütidighan ümidlirini otturgha qoydi. Ularni ittipaqlishishqa, ata-anilliridin qalghan tarixiy enenilerge warisliq qilishqa, jiddiy teshkillinishke, dawayimizdiki punkissiyelik rolini jariy qildurushqa chaqridi.
Bu qétimqi namayish Xitayning Olimpik meshilini Sherqiytürkistan tupraqliridin ötküzüsh bahaniside xelqimizni qanliq basturghanliqigha naraziliq bildürüsh sewebidin ötküzülgen bolup, Xitaylarning eziz wetinimiz sherqiytürkistan tupraqlirida oynawatqan bir meydan saxta oyunining rezil epti-beshirisini xelqara jamaetchilik aldida échip tashlidi.
Namayish normal ish künide élip bérilghanliqi üchün, Sheher ahalisining alahide diqqitini tartqandin bashqa Yawropa Birliki Ittipaqida xizmet qiliwatqan xadimlarning diqqet obyékti bolup qaldi. Namyish Bélgiye waqti saet 12:00 de bashlinip, 15:00 dawamlashti.
Namyishtin bir kün awal yeni 2008-yili 6-ayning 24-küni Rabiye animiz Gérmaniyening Frankfurt Sheheridiki „Sherqiytürkistan Birliki Teshkilati“ Kölin sheheride oyushturghan Gérmaniyening 20 din artuq döletlik médiyesige axbarat élan qilish paaliyitige qatniship, xelqimizning derdini anglatqan edi. Namyishtin kéyin Milliy rehbirimiz Rabiye Qadir bashchiliqidiki Sherqiytürkistan wekiller groppisi yene Yawropa Birliki Ittipaqi Parlaméntini ziyaret qilip, paarlament ezaliri bilen uchrashti, ulargha we herqaysi médiye orunliridin kelgen Bélgiyilik Jornalistlargha axbarat élan qilish yighini échp, xitaylarning millitimiz üstidin yürgüziwatqan reyimsiz qanun-siyasetlirige bolghan naraziliqini ipadilidi. (K.Atahan)
Sherqiytürkistan Birliki Teshkilati Teshwiqat Merkizi
