2008.03.16
Bu yil 3 - Ayning 13 - Küni uyghur xelqining 20 - Esir edebiyatining asasini salghuchiliridin biri, Uyghur xelqini oyghitip, uni azadliqqa chaqirip, shu yolda düshmen teripidin shéhit qilinghan shair abduxaliq uyghurning shéngshisey teripidin öltürülgenlikining 75 yilliqidur.
Abduxaliq Uyghurining qurban bolghanliqining 75 yilliq munasiwiti uyghur élining ichi we sirtidiki uyghur ziyaliyliri, edibliri hem yashlirining uni türlük shekilde xatiriligenliki melum.
Abduxaliq Uyghuri 1901 - Yili turpanda tughulghan, ilgiri kéyin öz yurtida we rusiyide bilim élip, shu dewirning köp til bilgen, köpni körgen hem oqughan ziyalisi hem shairi bolush süpiti bilen uyghurlarni erkinlik üchün küresh qilishqa chaqiridighan "oyghan", "achil" qatarliq köpligen shéirlarni yazghan idi.
U 1932 - Yili,turpan qozghilingigha qatnashqan we 1933 - Yili 3 - Ayda turpanda shéng shisey eskerliri teripidin tutqun qilinip, 17 - Mart küni turpan sheher merkizide shing shiseyning biwasite buyruqi boyiche bashqa 17 neper sepdishi bilen birlikte qilich bilen chépip öltürülgen.
Tarixiy melumatlargha qarighanda, Abduxaliq Uyghuri wehshiy düshmen aldida qilche tiz pükmey, Uyghur, Rus we Xitay tilida nutuq sözlep, özining qaytmas iradisini ipadiligen. Gerche Abduxaliq Uyghuri shéhit bolghinigha 75 yil bolsimu lékin uning "oyghan " namliq shehiri her bir uyghur teripidin daim yadlinip, uyghurlarning milliy rohigha ilham bermekte. (Ümidwar)
Uyghurche
© 2008 Radio Free Asia
Munasiwetlik maqalilar
25 - Dékabir qirghinchiliqidin saq qalghan besh neper ademni bir ayal tutup bergen
"Xitayning uyghurlar siyasiti uyghur milliy kimlikini yoqitishni meqset qilidu"
Ataqliq shair abduxaliq uyghurning tughqini bilen söhbet
Xitay hökümiti uyghur élige qaratqan siyasiy bésimini kücheytmekte
Wang léchuen qaytidin mush kötürüp chiqti
D u q xitayni, " uyghurlarni yenimu qattiq nazaret astigha almaqta," dep eyiblidi
Xitay hökümiti bay nahiyisi selim yézisida uyghurlarni basturmaqta
Kishilik hoquqni közitish teshkilati xu jintawgha xet yézip, bérmidiki basturushni toxtitishqa yardem qilishni ötündi
B d t xewpsizlik kéngishi bérma herbiy hökümitini eyiblidi
Dunyawiy shexsler xitayni bérmigha bésim ishlitishke ündidi
Bérma herbiy hökümiti b d t xizmetchilirining uruq - Tughqanlirini qolgha alghan
Ürümchide mekteplerdiki " qara küch" guruhlarni tazilash élip bérilmaqta
Dostigha yollash
Xewerge mushteri bolush
Torda anglashqa yardem
Qoyghuchi köchürüsh
Dolqun süzgüch
Radio Free Asia
2025 M Street NW, Suite 300, Washington DC 20036, USA 202-530-4900 uygweb@rfa.org RFA Jobs
© 2005 Radio Free Asia
http://www.rfa.org/uyghur/xewerler/uyghur/2008/03/16/abduxaliq-uyghur-xatirisi/index.html?simple=1 din élindi.
