2008.03.17
Muxbirimiz shöhret hoshurning bu heqtiki toluq melumati
Awaz köchürüsh
3 - Ayning 14 - Küni lxasa shehirining kochilirida keng kölemde namayish we toqunush yüz bergen bolup, sürette, is - Tütek ichide köyüwatqan mashina.
Bu yil 10 - Mart küni tibetning lasa shehiride bashlanghan ténchliq sheklidiki namayish 14 - Mart künige kelgende toqunushqa aylinish bilen tibet milliy heriket tarixida yéngi bir bet échildi. Bu bet 14 - Mart weqesi dep ataldi. Weqede arzu - Telepliri qopalliq bilen ret qilinghan namayishchilar, xitay saqchi hem puqralirigha hujum qilghan؛ dukanlarni urup - Chaqqan؛ aptomobillargha ot qoyghan؛ xitay saqchiliri namayishchilarni oqqa tutqan, weqe jiddiyliki bilen dunya jamaetchilikining küchlük diqqet - Étibarini tartti.
Rabiye qadir xanim 14 - Mart lasa weqesi heqqide bayanat élan qildi
Tibet we uyghurdin ibaret xelqliri teqdirdash bolghan bu ikki milletning, muhajirettiki siyasiy paaliyetchiliri yillardin béri sepdash bolup heriket qilmaqta. Muhajirettiki tibet uyghur hemkarliqi, 1960 - Yillardin bashlanghan, 1980 - Yillarning otturigha kelgende resmiy teshkiliy munasiwet shekillengen. Yeni 1984 - Yili sherqi türkistan, tibet, ichki mongghulistan hemkarliq teshkilati qurulghan, 1997 - Yili ghulja weqesi yüz bergende cheteldiki xitaygha qarshi namayishlarda tibetliklermu aldinqi septin orun alghan.
Bu ikki millet arisidiki dostluq bu qétimqi lasa weqesidimu ipadilendi. Bügün uyghur milliy herikitining rehbiri rabiye qadir xanim, 14 - Mart lasa weqesi heqqide bayanat élan qilip, sherqi türkistan xelqining tibetliklerning heqqaniy kürishini chin yürikidin qollaydighanliqini, we weqening chiqishigha sewebkar bolghan xitay hökümitini qattiq eyibleydighanliqini bildürdi. Rabiye qadir xanim bayanatida yene, barliq sherqi türkistan teshkilatlirini, öz jayliridiki tibet teshkilatliri bilen tézdin alaqiliship, xitaygha qarshi birlikte heriket qilishqa chaqirdi.
15 - Mart küni sherqi türkistan uchur merkizi bayanat élan qilip, tibetliklerning heqqaniy telipini qopalliq bilen ret qilghan hem namayishchilargha oq chiqarghan xitay hökümitini qattiq eyiblidi. Bu teshkilat bayanatida yene, tibet yashlirining jasariti we pidakarliqigha apirin oqudi.
Xitay dairiliri 14 - Mart tibet weqesini zorawanliq weqesi dep bildürdi
Lxasa shehiri xitay saqchi we armiyisi teripidin qamal qilinghan.
Shenbe künidin bashlap dawamlishiwatqan amérikidiki tibetlikler namayishida uyghurlarmu aktip ishtirap qilmaqta, namayishlarda, tibet bayriqi bilen bille ay yultuzluq kökbayraqmu birlikte lepildimekte. Tünügün washingtondiki namayishta, saqchilar belgilep bergen pasildin atlap ötüp xitay elchixana binasigha bösüp kirishke intilgen we tibet teshkilat rehbiri teripidin tosup qélinghan 5 neper namayishchidin ikki nepiri uyghur bolup, ene shulardin biri öz tesiratini tesirlik qilip sözlep berdi.
Xitay dairiliri aldinqi küni bayanat élan qilip, 14 - Mart tibet weqesini urup - Chéqish we bulash xaraktérlik zorawanliq weqesi dep bildürdi hem weqege qatnashquchilarni topilangchilar dep eyiblidi.
Hazir gérmaniyide yashawatqan uyghur ziyaliyliridin Küresh Atahan, tibetliklerning qarshiliq herikitini, insaniy hoquqini qolgha keltürüsh üchün élip barghan heqqaniy heriket dep qaraydighanliqini bildürdi.
Bir qanche dukanni urup - Chéqishni bulangchiliq déyishke toghra kelse, bir millet tupriqining yer asti - Üsti bayliqini ruxsetsiz ekitiwatqan xitay dölitini néme déyish kérek dep soal qoyghan ataxan, soalini mundaq jawablandurdi.
Namratliq, ishsizliq, heq - Hoquqsizliq ichidiki hayatning, ot ichidiki hayatqa oxshash azapliq ikenlikini eskertken Atahan, tibet namayishchilirining ot qoyush herikitini eyibleshke toghra kelse, buni keltürüp chiqarghuchi xitay terepni eyibleshning toghra ikenlikini bildürdi.
" Xitay hökümiti xitay xelqining hayati bixeterlikinimu tehditke qoyuwatidu"
Tibetlikler bu qétim körsetken jasaret we pidakarliqini uyghurlarningmu 1990 - Yili barin inqilabida we 1997 - Yili ghulja weqeside toluq körsetkenlikini eslep ötken Atahan, xitayning insan iradisini qoralgha tayinip boysundurmaqchi bolushining xata bir tallash ikenlikini bildürdi.
Atahan sözining axirida, xitay hökümitining nöwette qattiq basturush heriketliri arqiliq öz xelqining yeni xitay xelqining hayati bixeterlikini tehdit astigha qoyuwatqanliqini bildürdi we buning pakiti süpitide, 14 - Mart küni ot qoyup köyduriwétilgen xitay puqralirini körsetti we xitay hökümitining oz xelqining hayati bixeterlikini oylap bolsimu zorawanliqtin waz kéchishi kéreklikini tekitlidi. (Shöhret hoshur)
© 2008 Radio Free Asia
Munasiwetlik maqalilar
Xitay hökümiti uyghur yurtlirida yüz künlük 'sériqqa zerbe bérish herikiti' ni bashlidi
Washingtondiki xitay elchixanisi aldida bolghan tibetler namayishigha uyghurlarmu qatnashti
Tibettiki namayish toqunushqa aylandi
Norwégiyide tibet we uyghurlar namayish ötküzdi
Xitay tashqi ishlar bayanatchisi: "rabiye uyghurlarning wekili emes, térrorchilarning wekili"
Xelqara metbuatlarda ayropilan weqesii munazire qilinmaqta
Tibetlikler nyuyorkta béyjing olimpikige qarshi naraziliq paaliyetliri élip bardi
Hindistandiki tibet yashliri yurtigha qaytish üchün uzun seperge atlandi
Rabiye qadir xanim ayallar bayrimini tebriklidi
Barat hajining hayat kechürmishliri heqqide höjjetlik filim ishlendi
Ghulja sheherlik partkomning rabiye qadir xanimgha qarshi teshwiqatliri
Rabiye qadir xanim awstraliye ziyaritini ghelibilik axirlashturdi
Xitay tashqi ishlar bayanatchisi ürümchide yüz bergen 27 -Yanwar toqunushi üstide toxtaldi
Uyghurlar erkin asiya radiosini anglashni arzu qilidu
Dostigha yollash
Xewerge mushteri bolush
Torda anglashqa yardem
Qoyghuchi köchürüsh
Dolqun süzgüch
Radio Free Asia
2025 M Street NW, Suite 300, Washington DC 20036, USA 202-530-4900 uygweb@rfa.org RFA Jobs
© 2005 Radio Free Asia
