Muxbirimiz Weli
2012-02-10
Xitayda yillardin buyan mertiwisi künséri örlewatqan bir meshhur siyasiy cholpan - Chungching shehirining muawin bashliqi, siyasiy qanun sékritari, saqchi bashliqi wang lijünning amérika elchixanisigha kérip chiqqanliqi we xitay hökümiti teripidin tosattin aramgha chiqiriwitilgenliki xitayda chong ghulghula qozghiwetti.
AFP
Batur (Wang lijün) ependi
Birleshme agéntliqining bügün béyjingdin xewer qilishiche, xitayda yillardin buyan mertiwisi künséri örlewatqan bir meshhur siyasiy cholpan chungching shehirining muawin bashliqi, siyasiy qanun sékritari, saqchi bashliqi, qara guruhlargha zeber bérish qehrimani dep ataq alghan wang lijün 2 - Ayning 6 - Küni amérikining chungching shehiridiki elchixanisigha kélip ketkendin kéyin, xitay hökümiti 2 - Ayning 8 - Küni uni tosattin, aramgha chiqip dawalinidu dep élan qildi. Bu weqe xitayda, xuddi hakimiyet astin - Üstün bolup ketkendek dawalghush peyda qildi. Xelq ichide chong ghulghula qozghaldi.
Amérika dölet ishliri ministirliqi chungching shehirining sabiq muawin sheher bashliqi, saqchi bashliqi wang lijünning amérikining chungching shehiridiki elchixanisini ziyaret qilip ketkenlikini étirap qildi, emma ziyaret mezmunini ashkarilimidi. Xitay tashqi ishlar ministirliqining bayanatchisimu bu weqeni yoq démidi, emma weqeni, bu bir ayrim ehwal dep jakarlidi. Shinxua agéntliqi bu heqte, bu hadise hazir tekshüriliwatidu dégendin özge melumat bermidi. Xitayda intérnét tor betliride, ottuz milyon nopusi bar chungching shehiridin ibaret xitaydiki bu eng chong sheherning bashliqi, xitay merkzi komitét siyasi byuro ezasi bo shiley bilen bu sheherning muawin bashliqi, sheherlik saqchi bashliqi, «qara guruhlargha zerbe bérish qehrimani» dep nam alghan qaram saqchi wang lijünning munasiwiti tilgha élinishqa bashlighan idi, bu ehwal derhal hökümet teripidin cheklendi.
Amérika awazining bayan qilishiche, wang lijün 1959 - Yili tughulghan, atisi mongghul, anisi xitay, mongghulche ismi batér, ankitqa milliti mongghul dep yazghan. U 85 - Yili esker liktin kesp almasshturghandin kéyinla lyawning ölkisde saqchi bolghan. Béyjing saqchi mektipide bilim ashurghan. 9 Yil ichide nahiyilik saqchining muawin bölüm bashliqi, ponkit bashliqi, saqchi idarisi bashliqi, partkom sékritari we muawin nazir bolghan. 44 Yashqa kirgende qara guruhlargha zerbe béridighan «tömür qolluq saqchi», xitaydiki «on meshhur yash» dep ataq qazanghan. 49 Yashqa kirgende chungching shehirining muawin sheher bashliqi bolup, shuningdin kéyin uning yétekchilikide pash qilinghan qara guruhlar 375, tutulghan jinayetchi 5789. Hazir wang lijünde döletlik emgek nemunichisi dégendek siyasiy shan - Sherep unwanlirining birimu kam emes, pen - Tetqiqat sahesidiki ilmiy unwanlarningmu hemmisi bar. Jemiyette «qara guruh» dep atalghanlarning ichide u düshmenleshmigen birsimu yoq. Uning bedinide 20 nechche yerde oq yaki pichaq yarisi bar. 94 - Yili uning ishxanisi partlitilghanda, u yarilinip 20 kün hushsiz yatqan. Hazir bu erbabning tosattin menseptin qaldurulghanliqi jemiyette ghulghula peyda qilmaqta.
«Boshün» tor géziti bügün, xitayda yillardin buyan mertiwisi künséri örligen meshhur siyasiy cholpan, chungching shehirining muawin bashliqi, siyasiy qanun sékritari, saqchi bashliqi wang lijünning «pütün dunyagha ochuq xet» dep yazghan maqalisini élan qildi.
- - - Men néme qilghanliqimni dunyagha chüshendürüsh üchün bu xetni yazdim, - Dep xétini bashlaydu aptor, - Uqurmenler bu xetni körgende, men alliqachan ölgen yaki héchbolmighanda erkinliktin mehrum qalghan waqit bolushi mumkin. Qisqartip éytsam, «qizil naxsha éytish, qarigha zerbe bérish» dégenni mejburiy peyda qilghan kishi bo shiley. U, köngli qara, qoli zeher, chong saxtipez. Uni pak emeldar dégen gep yalghan, emeliyette u eng shehwaniy, eng achköz xiyanetchi, milletke balayi apet keltüridighan qara qol. Men bu heqte yazghan kitabimni bir küni élan qilarmen dégen ümidte.
Boshün tor géziti bügün yene, xitay kommunist partiye merkizi komitéti siyasiy byurosining ezasi, chungching shehirining bashliqi bo shileyning, merkizi komitéttiki 9 neper daimi ezagha yazghan xétini ashkarilidi. Bo shiley xétide, men qara guruhlargha chétilip qalghan wang lijündek ademni ishletken xataliqim üchün wezipidin qaldurulushni telep qilimen, dégen. U xétide yene, xoton - Balilirining mesililirini tekshürüshke yardemlishidighanliqini bildürgen bolsimu, lékin özide xiyanetchilik barliqini étirap qilmighan.
Bügün bu gézitqa chaplanghan erkin obzorlar köp. Uning béride, gerche hazir xitayda tang étishqa téxi baldur bolsimu, emma hazirning özide hakimiyet béshidiki lükchek, chayanlarning biri bolsimu közimizdin yoqilip ketkini yaxshi boldi, dep yézilghan.
Bügün «amérika awazi» ning tor bétige chaplanghan erkin obzorlarmu küp. Uningdiki 1 - Obzorda, wang lijün weqesi xitay kommiunist partiyisning ichki qismidiki setchilikning biri. Maw zédung dewride 13 - Séntebir lin byaw weqesi yüz bergen. Déng shawping dewride 86 - Yili xu yawbang wezipidin istipa bergen, 89 - Yili jaw ziyang istipa bergen weqe yüz bergen. Jang zémin dewride chén shitung wezipidin istipa bargen weqe, xu jintaw dewride chén lyangyü istipa bergen weqe yüz bergen. Hazir yene kommunist partiyining eng chong baxshisi almishidighan waqitta, partiyining ichki qismida it talishish bashlandi. Bu qétimqii menpet talishish bekrek nahayiti jiddiy bolidighan oxshaydu, dep yézilghan.
Copyright © 1998-2011 Radio Free Asia. All rights reserved.
http://www.rfa.org/uyghur/xewerler/tepsili_xewer/xitay-merkez-majrasi-02102012211155.html/story_main?encoding=latin
