Gérmaniye Fédiral Hökümiti Parlamentigha
Hörmetlik xanimlar, ependiler:
Biz aldi bilen sizlerge, xeter astida qalghan Sherqiy Türkistan xelqige, qanche yillardin béri semimiy hésyat bilen qiliniwatqan yardemingizlar üchün, xelqimiz namidin chongqur memnuniyet ichide minnetdarliq bildürimiz.Sizlerning xewiringizlar bolghinidek, Sherqiy Türkistan xelqi uzaq yillardin béri özlirining kishlik hoquq we insan heqlirini qoghdap qélish yolida, zor tirishchanliqlarni körsütüp kelgen bolsimu, epsuski ademni ishendürgüsiz derijide héchqandaq ilgirleshke ége bolalmay keldi.
Biz Sherqiy Türkistan xelqi uzaq yillardin béri millet süpitide yoqap kétish xewiplirini, diniy jahaletlik yillarning qan yighlatquchi buran chapqunlirini, xelqara kommenizim herikitining insaniyetke keltürgen balayi apetlirini we Xitay tajawuzchilirining esirlep sozulghan érqiy yoqutush wehshetlirini bashtin kechürüp, dunyada yéngi tertip ornitilghan, kichik milletlerni qul ornida köridighan jahangirlik we pashizimgha chek qoyilidighan, milli rayonlarni merkez qilip, yéngi jumhuriyetler qurulup güllengen, shundaqla mustemlike milletler qurghan yéngi jumhuriyetler arqa-arqidin barliqa keliwatqan bir altun dewrini rohiy we jismani, maddiy we meniwiy jehetlerdin éghir zehmilengen halda kütiwalduq.bu biz üchün tolimu teske toxtidi.Dunyada sughaq urush axirlashqan, sotsiyalizim qorighanliri asta-asta yimirip tashlanghan bu dewirde, kommenistlardin miras qalghan, mezlumlarning qizil qeni bilen boyalghan bir dölet apparati, dunya ténchliqigha tehdit élip kélidighan jahangerlikke qarap tereqqi qiliwatqan, niyiti tehimu yaman Xitay kommenistlirining qoligha chiqip, Sherqiy Türkistan xelqi, Tibet xelqi we Munghulistan xeliqi qatarliqlarni, bolupmu wetinimizdiki Uyghurlarni érqiy jehettin pütünley yoqutewitish üchün sistemiliq we mehsetlik türde tohtawsiz xizmet qildurulmaqta.
Biz uyghurlar, Xitay tajawuzchi hökümitining Sherqiy Türkistandiki kishlik hoquq we insan heqlirini éghir depsende qilghanliqi heqqide, imkaniyet yar bergen derijide xelqara jamaetchilikke waqtida melumat bérip keliwatimiz. BDT, YBD we Tereqqiy qilghan démokuratik döletler özliri igiligen we biz arqiliq erishken melumatlar asasida, wetinimiz Sherqiy Türkistanda saqliniwatqan insan heqliri we kishlik hoquq meseliliri heqqide Xitay dölitini toxtimay agahlandurup keliwatqan bolsimu, Xitay hökimiti buninggha qulaq salmay eksiche, usul charilirini zamanisigha has shekilde yéngilap we mukemmelleshtürüp, tashqiy jehettin xelqara jamaetchilikni aldaydighan neyrengwazliq oyunlirini oynap, ichkiy jehettin Uyghur xelqige yürgüziwatqan milliy zulumni hessilep kücheytip barmaqta.
Xitay döliti yéqinqi birqanche yildin béri, özliridin parchilinip chiqip ketish ehtimalliqi tughuliwatqan Sherqiy Türkistangha bolghan égilik hoquqidin waz kechmeslik üchün, bu rayondiki yerlik xelq hésaplanghan Uyghurlarni qamal qilish, ularning güllinish we tereqqiy qilish yollirini kesip tashlash,milliy rohiyetidin, eneniwiy mediniytidin, diniy kimlikidin, ana tilidin, yashash adetliridin we érqiy alahidilikidin mejburi uzaqlashturush qedimini tizlitip, milliy maaripqa chek qoyup, bilip bilmey qarshiliq körsetkenlerni pashistik usullar bilen jazalash, türmide, jemiyette hetta aililerdimu jismaniy we meniwiy jehettin horlash, charillirini qollunup, aile bilen jemiyetning, jemiyet bilen türmining perqi bolmighan bir türlik hayatni yashashqa mejbur qilmaqta. Tajawuzchilar özlirining küchlük herbiy küchidin paydilinip, ikki esirdin béri Sherqiy Türkistan xelqini millet süpitide yoqutiwetish pilanni qedemu qedem, pilanliq we sestimiliq halda elip bérishta, yéngilliri konillirining usul charillirini ijabiy örnek qilip, tereqqiy qildurup, köchmen yötkesh kelküni peyda qilip, Uyghir qiz-yigitlirini qul ornida xitay dölitige appirip erzan bahada sétip, iqtidarsiz xitaylarni wetinimizde yoquri muash bilen ishleshke righbetlendürüp, Uyghurlarni qan tipi we étnik alayidilik jehettin xitaylashturush we xitaylarning érqiy tipini yéngüshleshtin ibaret éghir érqiy qirghinchiliqni keltürüp chiqirip, naraziliq bildürgenlerni téror qalpiqi bilen shepqetsizlerche jazalap, merkizi asiyadiki bir küchlük, qedimiy mediniyetlik heliqni bügünki kündiki özining eng eqelliy derijidiki mewjutliqinimu qoghdap qalalmaydighan, insaniy heq hoquqliridin pütünley mehrum bolghan téragediylik aqiwetke chüshürüp qoydi.
Xitay kommenistik hökümiti birqanche yildin béri wetinimizde til, mdeniyet, diniy étiqat we maarip saheside BDT we YBD ning xelqara Insqan heqliri omumiy bayanatnamillirigha pütünley hilap bolghan bir yürüsh qanunlarni ijra qilip, qarshi turghanlarni whshiy basturushqa bashlidi.Xelqara Insan heqliri teshkilatlirining munasiwetlik doklatlirigha qarighanda, Xitay tajawuzchillirining bu qisqighine ikki-üch yil ichide Sherqiy Türkistanda 500 din artuq siyasiy paaliyetchige ölüm jazasi bérgenliki, 30,000 din artuq kishini türlik siyasiy betnamlar bilen eyiplep, oxshimighan derijide jazagha tartqanliqi melum boldi.Türmide jazaliniwatqanlarning ichide 90-yillarda wetinimizde yüz bergen „Barin inqilawi“ we „ 5-fewral ghulja Weqesi“ de muddetsiz késilgen inqilapchillirimizdin bashqa Toxti Tuniyaz, Nurmemet Yasin, Abdughéni Memtimin, Küresh Hüseyin, Hüseyinjan Jélil we Dunya Uyghur qurultiyining reyisesi Rabiye Qadir xanimning perzentliri qatarliqlar bar. Alayide tekitlep qoyidighinimiz, Sherqiy Türkistanda yashawatqan birmu Uyghur, Xitay hökümitining millitimizge qarshi yürgüziwatqan pashistik siyasetning sirtida qaldurulmidi we bu rayon ghayet zor üsti ochuq türmige aylandurup qoyuldi.Xelqimiz hetta qorqush sewebidin“Uyghur „dégen etnik naminimu tilgha alalmaydighan derijige bérip yetti. Xelqimizning béshigha kéliwatqan bu külpetler heddidin ziyade köpiyip kétip, wetendin ayrilishni ölümdinmu better körüdighan Uyghur milliti, charisizliktin yurtlirini tashlap kétishke, xelqara teshkilatlardin, küchlük démokirattik döletlerdin, ethnik we diniy qerindashliridin siyasiy panaliq tileshke mejbur bolmaqta. Sherqiy Türkistan xelqi, Xitay zulumidin aman-esen hör dunyagh qechip chiqip, Yawropa, Amerika, Awstraliye, we Asiyadiki bir qisim döletlerde siyasiy panalinip, nisbeten tench hayat kechüriwatqan hemshirilirimizge oxshash hör we démokirattik bir hayatni yashap erkinraq bir tiniwélishni arzu qilmaqta. Shunimu eskertip qoymaqchimizki siyasi iltijasi qobul qilinghan panalanghuchilar ichide nahayiti az qismi heqiqiy xatirjemlikke érishken bolup, köp sandikiliri Yawropada turupmu Xitay hökümitining her türlük tehditi astida yashimaqta, köp yillardin béri ailisi bilen yüz kürshelmigen, ailisi bilen jem bolsa wetendiki qewmi qérindashlirining hayatining tehditke uchrash ihtimalliqi sewebidin hör yashiyalmasilqtin ébaret échinishliq siyasiy teqdirge duch kelmekte.
Siyasiy iltijasi qobul bolmighanlarning ehwali tehimu échinishliq bolup, dunyaning herqasi rayonlirida bolupmu hoshna bir qisim döletlerde kolléktip ziyankeshlikke uchrash, wehshiylerche oqqa tutulush, qanunsizliq bilen qolgha élinip, sual soriqi yoq toxtutup qoyulush we Xitay dölitige qayturuliwetish xewpige, milliy kemsitishke, milliy kimlikining étirap qilinmasliqidin ébaret wijdaniy xorluqqa, chiqish yoli tapalmay rohiy we pissihik jehettin éghir zerbige uchrighanliqtin, türlik jismaniy we rohiy keselliklerge giriptar bolush aqiwetige duchar bolmaqta. bu hil ahirqi ümütmu yoqqa chiqqan achchiq riyalliq, sersan we sergerdan, qum-tupidek sorulup yashawatqan xelqimizni, bir qisim xata yollargha mengishqa mejburlimaqta, ümitsizlendürmekte we bezillirining özini-özi öltüriwelishigha sewep bolmaqta.
Bolupmu kéyinki iki yildin béri wetinimizde we hör dunyada yüz bergen kolléktip tutqun qilish we türkümlep ölüm jazasi bérish, Uyghur siyasipanah sorighuchilarning mesililirige tutulghan soghaq muamililer, éniqraq qilip éytqanda wetende 30,000 siyasiy paaliyetchining tutqun qilinishi, 500 din artuq ademning biguna ölümge höküm qilinishi, ötken yili 7-aylarda 3 ai'lilik 23 Uyghur siyasiypanah sorighuchining Pakistanda wehshilerche oqqa tutulishi, Amerika Guantanamoda 20 mige yéqin siysiy mehbusning téror gumandari süpitide qamap qoyulishi, bir qisim döletlerdin siyasiypana sorighuchilarning Xitay dölitige qayturiwetilishi, Yawropadiki bezi döletlerde siyasiy pana sorighuchilarning meselisining hel qilinmay qanche yillap arqigha sürülishi wetini turup wetinide wetensiz qéliwatqan, hör dunyada héch haterjemlikke érishelmeywatqan, her tereptin hayatliq yoli tariyip kétiwatqan xelqimizning ünini ichige chüshüriwetti.Biz néme qilarimizni bilmey éghir shuk bolup qalduq.
Hörmetlik Hanimlar, Ependiler! Xelqimiz nechche ming yilliq mediniyet enenisige ige, zirek, ishchan, eqilliq, ijatchan xelq. Ular öz wetinide insan qelipidin chiqqan siyasiy yekleshke we quralliq idare qilishqa uchrawatqan bolsimu, özliri yashawatqan dölet we rayonlarda Xelqara jemiyetning we yerlik hökümetlerning qanun tüzümlirige boy sunup, shu jaylarning mediniyet we iqtisadini tereqqiy qildurushta tigishlik rol oynawatidu.Xelqimizning bashqa milletlerningkige oxshash dunyadiki herqasi küchlük siyasiy teshkilatlarda we küchlük démokirattik döletlerde özlirining dert-hesretlirini waqtida anglitip turidighan muessesliri yoq.Xelqimizni idare qiliwatqan Xitay dölitide, mundaqche qilip éytqanda Xitay milliti ichide insaniy bir hésyatta turup, özliri üchün ikki éghiz lilla sözlep qoyidighan birer adimimu yoq.demek biz bash panahsis, ige chaqisiz qalghan, dunyada hechqandaq bir tipini tapqili bolmaydighan shekildiki milliy zulum astida qalghan bir millet.
Xelqimizning dunyadiki bashqa hör milletlerge ohshash xelqara qanunlar arqiliq özlirini qoghdash, öz teqdirini özi belgülesh, mediniy, siyasi, ijtimaiy, maddiy jehetlerdiki xelqara qanunlardin bolupmu BDT'ning insan heqliri omumiy bayanatnamisidiki, wetinimizde birimu ijira qilinmaywatqan maddilardin behrimen bolush hoquqi bar. Janabingizlarning biz yoqarda tilgha alghan bir qatar meselilerni estayidil oqup chiqip, soghaqqanliq bilen tehlil qilip, elmiy we eqilgha muwapiq hulase chiqirip, uningdin Xitay dölitidiki we xelqaradiki Sherqiy Türkistan meselilirini bir terep qilishtiki matériyal süpitide paydilinishingizlarni, xelqara jamaetchilikke Sherqiy Türkistan xelqige sahip chiqip, Sherqiy Türkistanliqlarning siyasi, iqtisadiy, meniwiy qiyinchiliqlirini ghemhorluq qilghan shekilde alayide bir terep qilishqa dewet qilishingizlarni we Xitay dölitini Sherqiy Türkistan xelqining medeniyiti, tili, diniy étiqadi, maaripi we siyasiy erkinlikige qaritilghan pashistik siyasetlerdin waz kéchishke mejburlishingizlarni töwenchilik bilen iltimas qilimiz.
Hörmet bilen :
Dunya Uyghur Qurultiyi (Yazghuchi:Adeler)
18/12/06
