Misirda Bügün Ghelibe Tentenisi, Xitayda Mexpiy Pilan


Muxbirimiz Weli

2011-02-18

Misirda ghelibe tentenisi ötküzülüwatqan bügünki künde, behreyin, yemen, iran we liwiyide namayish boldi shundaqla bu namayishlar xitayning «muqimliqni saqlash» igha tesir qildi.


Roytrs agéntliqining bayan qilishiche, misirda mustebitni aghdurup, özining ademlik ghururini qaytidin tikligen milyonlighan xelq, bügün (jüme küni) ghelibe tentenisi ötküzüp ereb dunyasini yene bir zilzilige keltürdi. Yerlik yazghuchilardin merwe awat, dina zayit, yasimen salihlarning teswirlishiche, 18 künlük namayish arqiliq özlirining xarlanghan qeddi-Qamitini qaytidin ruslighan milyonlighan xelq, bir heptidin kéyinmu qan-Qénigha patmay, hayajinini basalmay, qollirigha yene qizil, aq, qara üch renglik dölet bayriqini élip, «misirliq bolsang, béshini égiz kötür!» dégen xetler yézilghan lozunkilarni kötürüp, yollarda, kochilarda qiyandek téship, köwrüklerdimu xuddi deryadek yamrap éqip el tehrir meydani azadliq meydanigha keldi.


Behreyin ayallirimu erlerge egiship hökümetke qarshi namayish qilmaqta we saqchilar teripidin öltürülgen ikki sepdishigha teziye bildürmekte. 2011-Yili 18-Féwral. Bügünki tentenide, misirliqlarning milliy ghururini tiklesh üchün namayish qilip hayatidin ayrilghan kishilerge gül-Chéchek yaghdi. «Men misirni söyimen!» dégen xetler bésilghan mayka kiygen yashlar, nil deryasidiki kéme-Qolwaqlarda naghra-Sunay bilen bezme qildi. Jüme namizidin kéyin tentenige qétilghan kishilermu misirning dölet shéirini oqup usulgha chüshüshke ülgürdi. Birmunche qizlar herbiy qisimlarning tankilirigha chiqiwélip, 1970‏-Yillardin bashlap éytilghan «misir dégen seyligah, bu elde dunyaning herqandaq yéridin kelgen kishi huzurlinidighan mezmun bar» dégen mezmundiki naxshini ewjige chiqardi.

B b s ning bayan qilishiche, bügün behreyinde bir qisim tünügünki namayishta hayatidin ayrilghan kishiler üchün matem tutush namayishi ötküzüldi. Behreyinning amanliq qoshunliri bu namayishta yene az dégende 3 ademni étip öltürdi we merwayit meydanigha tikilgen chédirlarni tazilashqa bashlidi. Amérika awazining bayan qilishiche, tünügün behreyin qoshunliri tanka, bronéwikler bilen manama shehirige kirip, namayish qilghan kishilerge qarita qoghushun oq, rézinke oq we yash aqquzush bombisi étip, az dégende 5 ademni öltürdi we 230 din artuq ademni yarilandurdi. Qoralliq basturushtin kéyin, yollargha tosuq qoydi, eskerler sep bolup charlashqa bashlidi, bankilar, soda sarayliri ish toxtatti, xelqqe téléfon arqiliq agahlandurush tarqitip, héchkimning sirtqa chiqmasliqi kéreklikini uqturdi. Behreyin hökümiti bu sheherdiki merwayit meydanida namayish qilghan kishilerni döletni parchilimaqchi boluwatqan shieler dep eyiblimekte.


Roytrs agéntliqining sanadin bayan qilishiche, bügün jüme namizidin kéyin yemende minglighan xelq prézidént salihni texttin chüshsun dep shoar towlap namayish qilghan idi. B b s ning bayan qilishiche, saqchi qisimlar namayishchilargha qarita oq chiqardi we yash aqquzush bombisi atti. Az dégende 8 namayishchi öltürüldi. Hökümetning qollighuchiliri qollirigha kaltek-Toqmaq élip namayishchilargha tehdit saldi.

B b s ning bayan qilishiche, bügün iranning sulaymaniye qatarliq 4 shehiride minglighan adem hökümetke naraziliq ipadilep namayish qildi. Téhranda hökümetni qollighuchilar kochigha chiqip, öktichilerning rehbiri muswé qatarliqlarni öltürüwétishni telep qildi.
Bash orgini nyuyorktiki kishilik hoquq teshkilatining bayan qilishiche, bügün liwiyide hökümetke qarshi namayish qilghan kishiler bilen liwiye saqchi qisimliri otturisida yüz bergen toqunushta az dégende 24 adem öldi. Tünügün liwiyide besh jayda chong namayish ötküzülgen idi.

Bügün «xitaygha nezer» tor gézitining munazire bétide, tehlilchiler, xitayning «muqimliqni saqlash» dégen siyasiti meghlup boluwatqanliqini körsetti. Ular bayan qilghan erkin pikirlerde öz-Ara pikir almashturup, kelgüsi istiqbali üchün yéngi pilanlarni otturigha qoydi. Béziler «aldi bilen kommunist banditlirining serkerdisi xu jintawni közimizdin yoqitayli» dése, béziler «xu jintaw dégen bir qorchaq, aldi bilen xelqni oyghitish kérek» dédi. Béziler «xelq oyghaq bolmisa, xuda oyghaq, kommunist banditlirining edipini xelq bérelmise, xuda béridu» dédi. Béziler «kommunist banditliridin ümid yoq, ular bilen her qandaq ishta hemkarlashmasliq kérek, hemme ishta putlikashang bolush kérek» dédi. Yene béziler «hazir xuddi ming sulalisi dewridikidek, hemme jayda qaqshal döwe-Döwe, ot yaqsila pütün sulalining küli kökke sorilidu» dédi. Yene béziler «yehudiylarning gitlérgha qoghlap zerbe bérish charisini qollinish kérek» dédi.


http://www.rfa.org/uyghur/xewerler/tepsili_xewer/misir-xitay-02182011174342.html/story_main?encoding=latin


Copyright © 1998-2011 Radio Free Asia. All rights reserved.