Tengri alemlerni yaratqanda, biz uyghurlarni NURDIN apiride qilghan, Turan ziminlirigha hökümdarliq qilishqa buyrighan.Yer yüzidiki eng güzel we eng bay zimin bilen bizni tartuqlap, millitimizni hoquq we mal-dunyada riziqlandurghan.Hökümdarlirimiz uning iradisidin yüz örigechke sheherlirimiz qum astigha, seltenitimiz tarixqa kömülüp ketti.Uning yene bir pilani bar.U bizni paklawatidu,Uyghurlar yoqalmastur!

Friday, April 12, 2013

Uyghuristanning Kuchar Nahiyesi Tewesidiki Qedimiy Kan Xarabiliqliri


Aptor: Wetende
    qedimiy zamandiki kucha bostanliqi we bay oymanliqining kan bayliqliri nahayiti mol bolup, Uyghuristanki 36 beglik ichide aldinqi qatarda turghan. tarixiy xatirilerge asaslan'ghanda, Eng këchikkendimu miladiyedin burunqi 2-esirde küsen rayunining quymichiliq kespi gherbiy yurttiki 36 beglikte nam chiqarghan. ‹‹xenname . gherbiy yurt tezkirisi››de: küsenlikler quymichiliq qilalaydu dep xatirilen'gen. ‹‹wëyname . gherbiy yurt tezkirisi››de: küsendin mis, Tömür, Qoghushun.......tuz, Sëriq mergimush chiqidu, Dep xatirlen'gen. giologiyelik tekshürüsh netijisi küsen chëgrisi ichide mol altun, Mis, Tömür, Sinik, Qoghushun, Natriy bulat kiristali, Kömür we nëfit qatarliq tebiiy bayliqlarning barliqini ispatlidi.
    küsen rayonining bironza dewrige ait medeniyet xarabiliqliri 20-esirning 30-yilliri bayqalghan bolup, Küsen begliki dairisidiki bügünki aqsu wilayitide jemiy 36 orunda kan xarabisi barliqi, Buningdin 13 orunda tömür qëzish tawlash xarabisi, 21 orunda mis tawlash xarabisi, Bir orunda mis we tömür ëritish xarabisi, Bir orunda nëfit kan xarabisining barliqi ëniqlandi.
    men töwende kucha nahiye dairisidiki kan xarabiliqlirini tonushturimen.

    1. këwind kenti mis xarabisi

    bu xarabiliq kucha nahiye aghi yëzisi tewesidiki kucha deryasining gherbiy qirghiqigha jaylashqan këwind kenti ahalilar rayonida bolup, Bu yerdiki töt orundiki xarabiliq ëghir derijide weyran qilin'ghan. bu yerde mis dashqallirini uchratqili bolidu. shunga bu yer sap mis tawlash xarabisi hësablinidu.

    2. bëdilik tömür tawlash xarabisi

    bëdilik tömür tawlash xarabisi kucha nahiye aghi yëziliq hökümet turushluq jayning shimalidin qiypash sherqige 18.5 kilomëtir këlidighan jaydiki kucha deryasining gherbiy qirghiqigha jaylashqan bolup, Dölet yoli 217-liniyesining sherqiy teripige toghra këlidu. bu xarabiliq sap tömür tawlash xarabisi bolup, Ëhtiyajliq rodilar deryaning sherqiy qirghiqining otturisidiki tömür kandin keltürülgen, Tüz liniye boyiche bir kilomëtir këlidu. dashqallar anche chong emes, Köpinchisi qara yaki qaramtul yëshil renglik eynek halitide turghan. 2009-yili iyulda shinjang uyghur aptonom rayonluq medeniyet yadikarliqliri arxëologiye tetqiqat orni kucha oqurbulaq tömür yol qurulushini arxëologiyelek qëzish dawamida, Bëdilik kentidin bir türküm tash döwileklik qebre we xarabiliqini bayqighan. qëziwëlin'ghan buyumlargha asasen, Bu rayonning bironza dewride tawlash ishlirining bashlan'ghanliqi ispatlandi.

    3. qizilyar mis tawlash xarabisi

    qizilyar mis tawlash xarabisi kucha nahiye aghi yëzisi chëgrisi ichige jaylashqan bolup, Dölet yoli 217-liniyesining gherbiy qismigha toghra kilidu. xarabiliqning omumiy kölimi 100 ming kiwadrat mëtir bolup, Dashqallarning eng qëlinliri üch mëtir kilidu. izilgen mis parchisi, Roda, Ëritküchi madda, Sapal parchiliri, At taqisi shekillik tügmen tëshi qatarliq buyumlar qëziwëlin'ghan. qëziwëlin'ghan buyumlardin qizilyar mis tawlash xarabisi dewri yuqiri chëkining texminen bay nahiye qizil su ambiridiki qebriler bilen oxshash ikenliki miladiyedin burunqi 1000 yilning aldi-keynige, Töwen chëkining miladiye 4-, 5-esirlerge toghra këlishi mumkin, Dep bëkitken.

    4. aghi kent tömür ëritish xarabisi

    aghi kent tömür ëritish xarabisi kucha nahiye aghi yëzisining shimalidiki aghi kentining sherq we gherp ikki teripige jaylashqan bolup, Kentning sherqige üch kilomëtir këlidu. sherqtin gherbke birinchi, Ikkinchi, Üchinchi we tötinchi nomurluq xarabiliq dep bëkitilgen. buning ichide üchinchi nomurluq xarabiliqning sherqiy uchi ikkinchi nomurluq xarabiliqning gherbiy teripige texminen 400 mëtir këlidu, Bu töt orundiki xarabiliq ichide eng chong xarabiliq hësablinidu. bu yerdiki dashqal döwisining uzunluqi bir kilomëtirgha yëqin suzulghan, Kengliki 50 mëtirdin 200 mëtirghiche këlidu, Eng qëlin jayliri üch mëtirdin ashidu. tötinchi nomurluq xarabiliq aghi kentining gherbiy uchigha, Kucha deryasi bilen tagh otturisidiki bir oymanliqqa, Dashqal döwisidin tash tügmen tëshi, Tash bolqa we külreng sapal buyumlirining parchiliri bayqalghan. tash bolqining shekli nilqa nahiyesidiki nursay mis kënidin qëziwëlin'ghan tash bolqigha oxshaydu. mutexessisler tötinchi nomurluq tömür ëritish xarabisining yil dewrini eng këchikkendimu gherbiy xen sulalisining deslepki mezgillirige toghra këlidu, Dep bëkitti.

    5. aghi qedimiy shehiri tömür ëritish xarabisi

    aghi qedimiy shehiri tömür ëritish xarabisi kucha nahiye aghi yëzisining shimaliy qismida bolup, Kucha deryasining gherbiy qirghiqidiki pelempeyge jaylashqan. qedimiy sheher töt chasa shekillik bolup, Sherqi bilen gherbining uzunluqi texminen 124 mëtir, Jenubi bilen shimalining uzunluqi texminen 114 mëtir këlidu, Sheherning sherqi we shimaliy qismida tömür dashqilining döwisi bar. sheher ichi tërilghu ëtizgha aylan'ghan bolup, Dashqal we az miqdardiki sapal parchiliri uchraydu. xuang wënbi ependi bu sheherni tang dewride bina qilin'ghan bolushi mumkin, Dep bëkitken. sheher ichining yer astigha texminen bir mëtir këlidighan medeniyet qatlimini karbon 14 tejribisi arqiliq ölchep, Yil dewrining miladiye 650-, 720-yillar arliqigha toghra këlidighanliqini bëkitken. sheherning shimalidiki yer yüzidin bir dane tash palta tëpilghan .

    6. köksay tömür tawlash xarabisi

    köksay tömür tawlash xarabisi kucha nahiye aghi yëzisining shimaliy qismigha, Suboyi kentining gherbiy teripige texminen 500 mëtir këlidighan orun'gha, Kucha deryasining shimaliy qirghiqidiki ikkinchi derijilik pelempey yerge jaylashqan. gherbiy shimalining aghi qedimiy shehiri bilen bolghan ariliqi üch kilomëtir këlidu. xarabiliqning kölimi texminen 65 ming kiwadrat mëtir bolup dashqal döwisi bar. dashqal döwisidin sapal parchiliri, Tash tügmen tëshining parchiliri tëpilghan. jenubiy teripi 1958-yildiki polat tawlash mezgilide qëp qalghan dashqal, Ochaq, Öngkür öy bilen tutiship ketken.

    7. suboyi tawlash xarabisi

    suboyi tawlash xarabisi kucha nahiye aghi yëzisining shimaliy qismigha, Suboyi kentining shimalidiki kucha deryasining pelempeylik yërige jaylashqan bolup, Gherbiy teripi köksay tömür tawlash xarabisi bilen qoshna, Emeliyette u oxshash bir xarabiliq hësablinidu. xarabiliqning kölimi texminen 100 ming kuwadratmëtir bolup, Dashqal döwisi asasiy orunda turidu. dashqal döwisi köksay xarabisi bilen oxshash, Emma bir qisim dashqallarning terkibide yëshil renglik mis dëti bolup, Buningdin bu xarabiliqning tömür tawlashtin bashqa yene mis tawlaydighanliqini körüwalghili bolidu. bu yerdin tëpilghan sapal buyumining shekli köksay xarabisidiki sapal buyumining shekli bilen asasen oxshash.

    8. tang wangchëng shehiri pul quyush xarabisi

    tang wangchëng shehiri kucha nahiyesining jenubigha texminen 110kilomëtir këlidighan sawxo rayonigha, Tarim yëziliq hökümetning texminen 15 kilomëtir sherqiy shimaligha jaylashqan bolup, Qedimiy deryaning boyida bir chasa sheher we bir yumilaq sheher bar. chasa sheher tik töt terep sheklide bolup, Sherqtin gherbke sozulghan uzunluqi 250 mëtir, Jenubtin shimalgha sozulghan ozunluqi texminen 154 mëtir, Aylanma ozunluqi texminen 808 mëtir, Töt bulungida közitish rawiqi bar. topa qurulmiliq yumilaq sheherning sheher sëpili shor tupraq bilen birliship këtey dep qalghan bolup, Peqet ghuwa körünüp turidu, Kölimi bir qeder chong bolup, Omumiy kölimi 500 ming kiwadrat mëtir etrapida këlidu. 1957-yili 1-ayda aptonom rayon teripidin ‹‹aptonom rayon boyiche nuqtiliq qoghdilidighan medeniy yadikarliq orni›› qilip bëkitilgen.
    qedimiy sheherning sherqiy shimaligha 100 nechche mëtir këlidighan jayda jenubtin shimalgha suzulghan chong dönglük bolup, Üstide imaretning iznaliri bar. döngdin küsen beglikining nurghun kichik mis pul qëlipliri tëpilghan. eng shimaliy uchidiki döngning sherqide bir xumdan xarabisi bar bolup gümürülüp ketken, Köydürülgen qizil topa döwisi bolup ichidin dashqal, Yaghach kömür we pul qëlipliri chiqqan. hazir bu xarabiliq pul quyush xarabiliqi dep qaralmaqta. bu qedimiy xumdanni arxëologlar sapal buyumlar xarabisi bolushi mumkin, Dep höküm qilghan. 2011-yili noyabirda kucha nahiyelik medeniyet yadikarliqliri idarisining xadimliri kucha nahiyesidiki tang wangchëng shehirini tekshürgende, Bir qedimiy xumdan xarabisidin küsen beglikining bir dane mis pulini bayqighan. qedimiy sheherning ichi-sirtidin sapal buyumlar, Tash eswab, Mis, Yaghach buyumlar, Sir, Mis pul, Pul quyidighan qëlip qatarliq buyumlar tëpilghan, Bolupmu xarabidin tëpilghan qapartma neqishlik tüwrük bëziki, Tang dewridiki keyyüen tongbaw, Chyenyüen jungbaw, Dali yüenbaw, Küsen beglikining mis pul qëlipi we 60 dane küsen mis puli qatarliqlar bar.

Uyghuristan

Freedom and Independence For Uyghuristan!

FREE UYGHURISTAN!

FREE UYGHURISTAN!
SYMBOL OF UYGHUR PEOPLE