Aptor: Wetende | |
qedimiy
zamandiki kucha bostanliqi we bay oymanliqining kan bayliqliri nahayiti
mol bolup, Uyghuristanki 36 beglik ichide aldinqi qatarda turghan.
tarixiy xatirilerge asaslan'ghanda, Eng këchikkendimu miladiyedin
burunqi 2-esirde küsen rayunining quymichiliq kespi gherbiy yurttiki 36
beglikte nam chiqarghan. ‹‹xenname . gherbiy yurt tezkirisi››de:
küsenlikler quymichiliq qilalaydu dep xatirilen'gen. ‹‹wëyname . gherbiy
yurt tezkirisi››de: küsendin mis, Tömür, Qoghushun.......tuz, Sëriq
mergimush chiqidu, Dep xatirlen'gen. giologiyelik tekshürüsh netijisi
küsen chëgrisi ichide mol altun, Mis, Tömür, Sinik, Qoghushun, Natriy
bulat kiristali, Kömür we nëfit qatarliq tebiiy bayliqlarning barliqini
ispatlidi.
küsen
rayonining bironza dewrige ait medeniyet xarabiliqliri 20-esirning
30-yilliri bayqalghan bolup, Küsen begliki dairisidiki bügünki aqsu
wilayitide jemiy 36 orunda kan xarabisi barliqi, Buningdin 13 orunda
tömür qëzish tawlash xarabisi, 21 orunda mis tawlash xarabisi, Bir
orunda mis we tömür ëritish xarabisi, Bir orunda nëfit kan xarabisining
barliqi ëniqlandi.
men töwende kucha nahiye dairisidiki kan xarabiliqlirini tonushturimen.
1. këwind kenti mis xarabisi
bu
xarabiliq kucha nahiye aghi yëzisi tewesidiki kucha deryasining gherbiy
qirghiqigha jaylashqan këwind kenti ahalilar rayonida bolup, Bu yerdiki
töt orundiki xarabiliq ëghir derijide weyran qilin'ghan. bu yerde mis
dashqallirini uchratqili bolidu. shunga bu yer sap mis tawlash xarabisi
hësablinidu.
2. bëdilik tömür tawlash xarabisi
bëdilik
tömür tawlash xarabisi kucha nahiye aghi yëziliq hökümet turushluq
jayning shimalidin qiypash sherqige 18.5 kilomëtir këlidighan jaydiki
kucha deryasining gherbiy qirghiqigha jaylashqan bolup, Dölet yoli
217-liniyesining sherqiy teripige toghra këlidu. bu xarabiliq sap tömür
tawlash xarabisi bolup, Ëhtiyajliq rodilar deryaning sherqiy
qirghiqining otturisidiki tömür kandin keltürülgen, Tüz liniye boyiche
bir kilomëtir këlidu. dashqallar anche chong emes, Köpinchisi qara yaki
qaramtul yëshil renglik eynek halitide turghan. 2009-yili iyulda
shinjang uyghur aptonom rayonluq medeniyet yadikarliqliri arxëologiye
tetqiqat orni kucha oqurbulaq tömür yol qurulushini arxëologiyelek
qëzish dawamida, Bëdilik kentidin bir türküm tash döwileklik qebre we
xarabiliqini bayqighan. qëziwëlin'ghan buyumlargha asasen, Bu rayonning
bironza dewride tawlash ishlirining bashlan'ghanliqi ispatlandi.
3. qizilyar mis tawlash xarabisi
qizilyar
mis tawlash xarabisi kucha nahiye aghi yëzisi chëgrisi ichige
jaylashqan bolup, Dölet yoli 217-liniyesining gherbiy qismigha toghra
kilidu. xarabiliqning omumiy kölimi 100 ming kiwadrat mëtir bolup,
Dashqallarning eng qëlinliri üch mëtir kilidu. izilgen mis parchisi,
Roda, Ëritküchi madda, Sapal parchiliri, At taqisi shekillik tügmen
tëshi qatarliq buyumlar qëziwëlin'ghan. qëziwëlin'ghan buyumlardin
qizilyar mis tawlash xarabisi dewri yuqiri chëkining texminen bay nahiye
qizil su ambiridiki qebriler bilen oxshash ikenliki miladiyedin burunqi
1000 yilning aldi-keynige, Töwen chëkining miladiye 4-, 5-esirlerge
toghra këlishi mumkin, Dep bëkitken.
4. aghi kent tömür ëritish xarabisi
aghi
kent tömür ëritish xarabisi kucha nahiye aghi yëzisining shimalidiki
aghi kentining sherq we gherp ikki teripige jaylashqan bolup, Kentning
sherqige üch kilomëtir këlidu. sherqtin gherbke birinchi, Ikkinchi,
Üchinchi we tötinchi nomurluq xarabiliq dep bëkitilgen. buning ichide
üchinchi nomurluq xarabiliqning sherqiy uchi ikkinchi nomurluq
xarabiliqning gherbiy teripige texminen 400 mëtir këlidu, Bu töt
orundiki xarabiliq ichide eng chong xarabiliq hësablinidu. bu yerdiki
dashqal döwisining uzunluqi bir kilomëtirgha yëqin suzulghan, Kengliki
50 mëtirdin 200 mëtirghiche këlidu, Eng qëlin jayliri üch mëtirdin
ashidu. tötinchi nomurluq xarabiliq aghi kentining gherbiy uchigha,
Kucha deryasi bilen tagh otturisidiki bir oymanliqqa, Dashqal döwisidin
tash tügmen tëshi, Tash bolqa we külreng sapal buyumlirining parchiliri
bayqalghan. tash bolqining shekli nilqa nahiyesidiki nursay mis kënidin
qëziwëlin'ghan tash bolqigha oxshaydu. mutexessisler tötinchi nomurluq
tömür ëritish xarabisining yil dewrini eng këchikkendimu gherbiy xen
sulalisining deslepki mezgillirige toghra këlidu, Dep bëkitti.
5. aghi qedimiy shehiri tömür ëritish xarabisi
aghi
qedimiy shehiri tömür ëritish xarabisi kucha nahiye aghi yëzisining
shimaliy qismida bolup, Kucha deryasining gherbiy qirghiqidiki
pelempeyge jaylashqan. qedimiy sheher töt chasa shekillik bolup, Sherqi
bilen gherbining uzunluqi texminen 124 mëtir, Jenubi bilen shimalining
uzunluqi texminen 114 mëtir këlidu, Sheherning sherqi we shimaliy
qismida tömür dashqilining döwisi bar. sheher ichi tërilghu ëtizgha
aylan'ghan bolup, Dashqal we az miqdardiki sapal parchiliri uchraydu.
xuang wënbi ependi bu sheherni tang dewride bina qilin'ghan bolushi
mumkin, Dep bëkitken. sheher ichining yer astigha texminen bir mëtir
këlidighan medeniyet qatlimini karbon 14 tejribisi arqiliq ölchep, Yil
dewrining miladiye 650-, 720-yillar arliqigha toghra këlidighanliqini
bëkitken. sheherning shimalidiki yer yüzidin bir dane tash palta
tëpilghan .
6. köksay tömür tawlash xarabisi
köksay
tömür tawlash xarabisi kucha nahiye aghi yëzisining shimaliy qismigha,
Suboyi kentining gherbiy teripige texminen 500 mëtir këlidighan
orun'gha, Kucha deryasining shimaliy qirghiqidiki ikkinchi derijilik
pelempey yerge jaylashqan. gherbiy shimalining aghi qedimiy shehiri
bilen bolghan ariliqi üch kilomëtir këlidu. xarabiliqning kölimi
texminen 65 ming kiwadrat mëtir bolup dashqal döwisi bar. dashqal
döwisidin sapal parchiliri, Tash tügmen tëshining parchiliri tëpilghan.
jenubiy teripi 1958-yildiki polat tawlash mezgilide qëp qalghan dashqal,
Ochaq, Öngkür öy bilen tutiship ketken.
7. suboyi tawlash xarabisi
suboyi
tawlash xarabisi kucha nahiye aghi yëzisining shimaliy qismigha, Suboyi
kentining shimalidiki kucha deryasining pelempeylik yërige jaylashqan
bolup, Gherbiy teripi köksay tömür tawlash xarabisi bilen qoshna,
Emeliyette u oxshash bir xarabiliq hësablinidu. xarabiliqning kölimi
texminen 100 ming kuwadratmëtir bolup, Dashqal döwisi asasiy orunda
turidu. dashqal döwisi köksay xarabisi bilen oxshash, Emma bir qisim
dashqallarning terkibide yëshil renglik mis dëti bolup, Buningdin bu
xarabiliqning tömür tawlashtin bashqa yene mis tawlaydighanliqini
körüwalghili bolidu. bu yerdin tëpilghan sapal buyumining shekli köksay
xarabisidiki sapal buyumining shekli bilen asasen oxshash.
8. tang wangchëng shehiri pul quyush xarabisi
tang
wangchëng shehiri kucha nahiyesining jenubigha texminen 110kilomëtir
këlidighan sawxo rayonigha, Tarim yëziliq hökümetning texminen 15
kilomëtir sherqiy shimaligha jaylashqan bolup, Qedimiy deryaning boyida
bir chasa sheher we bir yumilaq sheher bar. chasa sheher tik töt terep
sheklide bolup, Sherqtin gherbke sozulghan uzunluqi 250 mëtir, Jenubtin
shimalgha sozulghan ozunluqi texminen 154 mëtir, Aylanma ozunluqi
texminen 808 mëtir, Töt bulungida közitish rawiqi bar. topa qurulmiliq
yumilaq sheherning sheher sëpili shor tupraq bilen birliship këtey dep
qalghan bolup, Peqet ghuwa körünüp turidu, Kölimi bir qeder chong bolup,
Omumiy kölimi 500 ming kiwadrat mëtir etrapida këlidu. 1957-yili 1-ayda
aptonom rayon teripidin ‹‹aptonom rayon boyiche nuqtiliq qoghdilidighan
medeniy yadikarliq orni›› qilip bëkitilgen.
qedimiy
sheherning sherqiy shimaligha 100 nechche mëtir këlidighan jayda
jenubtin shimalgha suzulghan chong dönglük bolup, Üstide imaretning
iznaliri bar. döngdin küsen beglikining nurghun kichik mis pul qëlipliri
tëpilghan. eng shimaliy uchidiki döngning sherqide bir xumdan xarabisi
bar bolup gümürülüp ketken, Köydürülgen qizil topa döwisi bolup ichidin
dashqal, Yaghach kömür we pul qëlipliri chiqqan. hazir bu xarabiliq pul
quyush xarabiliqi dep qaralmaqta. bu qedimiy xumdanni arxëologlar sapal
buyumlar xarabisi bolushi mumkin, Dep höküm qilghan. 2011-yili noyabirda
kucha nahiyelik medeniyet yadikarliqliri idarisining xadimliri kucha
nahiyesidiki tang wangchëng shehirini tekshürgende, Bir qedimiy xumdan
xarabisidin küsen beglikining bir dane mis pulini bayqighan. qedimiy
sheherning ichi-sirtidin sapal buyumlar, Tash eswab, Mis, Yaghach
buyumlar, Sir, Mis pul, Pul quyidighan qëlip qatarliq buyumlar
tëpilghan, Bolupmu xarabidin tëpilghan qapartma neqishlik tüwrük bëziki,
Tang dewridiki keyyüen tongbaw, Chyenyüen jungbaw, Dali yüenbaw, Küsen
beglikining mis pul qëlipi we 60 dane küsen mis puli qatarliqlar bar.
|
Tengri alemlerni yaratqanda, biz uyghurlarni NURDIN apiride qilghan, Turan ziminlirigha hökümdarliq qilishqa buyrighan.Yer yüzidiki eng güzel we eng bay zimin bilen bizni tartuqlap, millitimizni hoquq we mal-dunyada riziqlandurghan.Hökümdarlirimiz uning iradisidin yüz örigechke sheherlirimiz qum astigha, seltenitimiz tarixqa kömülüp ketti.Uning yene bir pilani bar.U bizni paklawatidu,Uyghurlar yoqalmastur!
Friday, April 12, 2013
Uyghuristanning Kuchar Nahiyesi Tewesidiki Qedimiy Kan Xarabiliqliri
Link List-1
- Amnesty International
- Eastturkistan Goverinment In Exile
- Free Eastturkistan
- Free Ostturkistan
- Gesellschaft für bedrohte Völker
- Google News
- Gérmanche Ügününg-1
- Gérmanche Ügününg-2
- HÖR KÖK BAYRAK
- Küresh Küsen Torturasi!
- Norwegiye Uyghur Kommetiti
- Radio Free Europa
- The Amnesty in USA
- The History Of Uyghur People
- The News of BBC
- The Origin Of Uyghur
- Uyghuristan Torturaliri
- Uyghuristangha Azatliq
- Wellt Uyghur Congress
- Wetinim Uyghur Munberi
Uyghuristan
Freedom and Independence For Uyghuristan!
Link list-2
- Deutsche Welle
- Deutschen Literatur Haus
- Die Berumte Dichter in Deutschland
- Dr.Alimjan Torturasi
- Frankfurter Rundschau
- Free the Word! 2010 Festival of World Literature
- Ghayip Dunya
- Habercininyeri
- International Pen
- International Pen Uyghur Center
- Liebe Gedicht von Deutschen
- Maariponline.org
- Meripet
- My English Teacher and Uyghur Artist
- Nobelprize Org
- Peace and Liberty for Eastturkistan
- Radio Free Asia
- Religion
- The Brother State Hungary
- The Religion Of Islam
- The Rial History Uyghur People
- The Root of Modern uyghur
- Truth About China
- Türk Kerindashlar
- Türkmen Qérindashlar
- Uyghur and Uyghur Kulture
- Uyghur People Online
- Verwant Land Uzbekistan
- World Famous Gallerie
- Üzbek Qerindashlar