Ixtiyariy muxbirimiz Abide
2012-02-09
Türkiye tirakiye uniwérsitéti türk til edebiyati bölümining sabiq bashliqi, hazir dem élishqa chiqqan proféssor doktor sultan mehmut ependi xanimi bilen jenubiy awstraliye uyghur tili mektipini ziyaret qildi.
RFA/Abide
Milliy rehbirimiz Ahmet Igemberdi we Doktor sultan mehmud Keshkiri jenubiy awstraliye uyghur tili mektipini xanimi bilen birlikte ziyaret qildi. 2012-Yili 4-Féwral, awstraliye.
Uyghur tili mektipining deslepki qurghuchiliridin bolghan, sherqiy türkistan awstraliye jemiyitining pexri reisi exmet igemberdi ependi we mektep mudirining yétekchiliki bilen siniplargha kirip ders anglidi. Ziyaret dawamida mekteptiki oqutquchi we oqughuchilar bilen paranglashti shundaqla xatire süretlerge chüshti. Sultan mehmut ependi ziyaritidin kiyin öz tesiratlirini sözlep mundaq dédi:
«Awstraliyige kélish bilen hemme sheherlirini körduq hem türkistanliq qérindashlirimiz bilen körüshtuq. Ularmu nahayiti qizghin qarshi aldi. Men uningdin nahayiti xursen boldum. Bu yerde bizning sherqiy türkistanning her yéridin, her wilayetliridin kelgen péshqedem mötiwerler, yashlar, orta yashlarmu bar iken. Yashlar nahayiti yaxshi yétiliwétiptu. Awstraliyige kelgendin kiyin men aldi bilen bu türkistanliqlarning gheyret qilishi bilen échilghan meschitning ichilish murasimigha qatnashtim. U yerde nurghunlighan qérindashlirimiz bilen uchrashtuq. Démek bu awstraliye türkistan jemiyitining shu gheyriti bilen, bu yerdiki islam jemiyitining yardimi bilen bir chong meschit bizning sherqiy türkistanliq qérindashlirimiz üchün meydangha keptu. U yerde namaz oquduq. U murasimlargha qatnashtuq. Uningdinmu nahayiti hayajanlandim.
Mana bügün awstraliye türkistan jemiyitining gheyriti we bu yerdiki tégishlik orunlarning yardimi bilen qurulghan bir mektep bar. Biz 92-Yili türkiyide anglighan. Shu waqitta, dunyaning her yéridin kélip istanbuldiki shu sherqiy türkistan qurultiyigha qatnashqan péshqedemler, rehberler, bolupmu seudi erebistandin kelgen mötiwerlirimiz nahayiti xursen bolup ejeb obdan ish qilipsiler dep teqdirligen. Mana bügün öz közüm bilen kördüm. Bu yerge 90 gha yéqin sherqiy türkistanliq ewladlirimiz shenbe künliridin paydilinip kélidiken. Bu yerde biri resmiy programma bilen ana tilimiz, ikkinchisi bizning tariximiz, örp-Adetlirimiz heqqide ders ötüwétiptu. Balilarni körüp men shundaq hayajanlandim. Bu büyük bir ish.
Yene biz elwette awstraliyide yashighan ikenmiz, ingliz tilinimu öginishi kérek, bu yerning ilim-Penni yaxshi igilishimiz kérek. Shuning bilen bille, özimizning ana tilimizni, özimizning milliy kimlikimizni yaxshi bilishimiz lazim. Biz özimiz bu yerge kélip tilimizni untup ketsek, özimizning milliy kimlikimizni bilmisek umu bolmaydu. Yash ewladlirimiz bilen körüshtuq, ders ötüwatqan yerni körduq. Nahayiti hayajanlandim. Bu bir yaxshi xizmet, büyük bir ish. Buning ehmiyiti nahayiti büyük, nahayiti chong.
Balilar mushu yerde tughulghan iken, uyghurchini shundaq chirayliq sözlewatidu. Uningdin bek hayajanlandim. Mektep mudiri we oqutquchilar bilen körüshtuq. Bulargha özimizning arzu-Tileklirimizni bildürduq. Buningdin kiyin bu mektepke téximu zor muweppeqiyetler tileymen. Men buningdin nahayiti xursen. Hayajan bilen türkiyige qaytimen. Qaytqandin kéyin u yerdiki qérindashlirimizgha mushu awstraliyidiki sherqiy türkistanliqlarning, sherqiy türkistan jemiyitining, bu yerdiki bizning qérindashlirimizning bu yerdiki paaliyetlirini, bolupmu bu mektepning paaliyetlirini, mushu balilarning, mushu yerde özimizning ana tilini, tarixini, örp-Adetlirimizni öginiwatqanliqlirini ularghimu sözlep bérimen. Ularmu nahayiti xursen bolidu inshaalla. Men mushu mektepning mudiri, oqutquchiliri, oqughuchiliri, hemminglargha nahayiti köp rehmet éytimen. Xizmetliringlar téximu muweppeqiyetlik bolsun. Janabi allah yardemchinglar bolsun.»
Proféssor doktor sultan mehmut ependi öz sözide yene weten sirtida yashawatqan uyghurlarningmu awstraliyidiki uyghur mektepni ülge qilishini, chetelde yashidim depla özimizning milliy kimlikimizni yoqatsaq bolmaydighanliqini, weten azad bolsa, sherqiy türkistangha xizmet qilalighudek ewladlarning yétiship chiqishini ümid qilidighanliqini bildürdi we yene özning ana tilini, tarixini, medeniyitini, kimlikini, dinini we örp-Adetlirini öginishning muhimliqini yene bir qétim tekitlidi.
Copyright © 1998-2011 Radio Free Asia. All rights reserved.
http://www.rfa.org/uyghur/xewerler/tepsili_xewer/sultan-mehmud-02062012132349.html/story_main?encoding=latin