Tuesday, October 28, 2008



Gérmaniyede “Yawa kepter” Namliq KitapTort Tilda Neshir Qilindi


Uyghur Yazghuchisi Nurmemet Yasinning “Yawa kepter” namliq kitawi Germaniyede Bod neshriyati teripidin Uyghurche, Gérmanche, Türkche, Engilizche tört tilda resmiy neshir qilindi.

„Yawa Kepter“ dégen bu kitapni Uyghurlar heqqide etrapliq izdiniwatqan, ilgiri „Uyghur ilige Ziyaret“ dégen témida Türkche we Germanche ikki parche kitap yézip, Germaniyede neshir qildurghan Memet Aydemir ependi neshirge hazirlighan bolup, kitap neshirdin chiqqandin kéyin Gérman xelqining bes-beste oqushigha sazawer bolmaqta.

“Yawa Kepter” dégen bu eserni Uyghur yash yazghuchisi Nurmemet Yasin yazghan bolup, u 1974 -Yili Qeshqer wilayitining Maralbéshi nahiyiside tughulghan. Uning “Yawa Kepter” namliq esiri, U ilgiri neshir qildurghan " Oynaydighan bala barmu" , " Tunji muhebbet" , " Yürek Yighlaydu" qatarliq kitapliri bilen bir qatarda turidighan muhim eserlirining biridur.

Nurmemet Yasin heqqidiki resmiy xewerlerdin melum bolishiche Xitay dayiriliri Nurmuhemmet Yasinning " Kök Kepter" namliq esiri bésilghan "Qeshqer Edebiyati" ning 2004 - Yilliq 5 - Sanini yighiwélip köydüriwetken.


Xitay hökümiti Nurmuhemmet Yasinni "Qeshqer Edebiyati" zhornilida élan qilghan" Kök Kepter" namliq edebiy esiri bilen “Milliy bölgünchilikni teshwiq qilghan” dep eyiplep, 2005-yili Fewralda 11 yilliq qamaq jazasigha höküm qilghan. Bu eserning muherriri Korash Hüseyinni, bu eserni ilan qilip, milliy bölgünchilik iddiysini tarqatan, dégen eyip bilen 4 yilliq qamaq jazasigha höküm qilghan.
“Yawa Kepter” namilq xelqaragha tonulghan bu eserning, Uyghuristan milliy herkitining yol bashchisi, Xelqara insan heqliri paaliyetchisi, Dunya Uyghur Qurultiyi reyisi Rabiye Qadérning Biograpiyesi hésaplanghan “Tengrining erkisi-Hitayning birinchi nomurluq Düshmini-ning Bayani” dégen kitaptin kéyin Gérmaniyde neshir qilinghanliqi, Uyghuristan musteqilliq herkitining xelqaralishishidiki muhim bir weqe bolup, uningmu milliy dawayimizning küchlinishige aktip tesir peyda qilidighanliqigha gep ketmeydu.Bu kitab hazir bazargha sélinghan bolup, töwendiki ulinish arqiliq kitabni sétiwélip oquyalaysiz.


Xitay tajawuzchillirining heddidin ashqan milliy zulumi arqa körünüsh qilip yézilghan bu eser cheklinip, yazghuchisi türmige tashlanghandin kéyin, xelqarada küchlük tesir peyda qildi. Nurmemet Yasinning türmige kirgenliki, rijim we eskiriy quwetler arqiliq qural küchige tayinip idare qiliniwatqan Uyghuristanning milliy dawasining neq pakitlar bilen dunyagha tonulushigha ijabiy tesir körsetti.

Nurmemet Yasin qatarliq bir türküm Uyghur ziyalilirining erkin pikir qilishi cheklimige uchrap, éghir jazalanghanliqi, xelqara jemiyetning kishlik hoquq we insan heqliri meseliside Xitay hökümitige bésim ishlitishning janliq misali bolup kelmekte.(K.Atahan)